Ịwụnyea na-agwọ ụmụ ahụhụụgbụ windo (ITN) n'elu mkpuchi, windo, na oghere mgbidi n'ụlọ ndị a na-akwadoghị bụ ihe nwere ike igbochi ịba. Ọ nwere ikegbochie anwụntasite n'ibanye n'ime ụlọ, na-enye mmetụta na-egbu egbu na nke dị njọ na vectors ịba na nke nwere ike ibelata nnyefe ịba. Ya mere, anyị mere nchọpụta ọrịa na-efe efe na ezinụlọ ndị Tanzania iji nyochaa ịdị irè nke ụgbụ windo na-agwọ ụmụ ahụhụ (ITN) n'ichekwa ọrịa ịba na ihe ndị na-akpata n'ime ụlọ.
Na Charinze District, Tanzania, e kenyere ezinaụlọ 421 n'ìgwè abụọ. Site na June ruo Julaị 2021, etinyere ụgbụ anwụnta nwere deltamethrin na synergist na eaves, windo, na oghere mgbidi n'otu otu, ebe ndị nke ọzọ emeghị. Na-esochi echichi, na njedebe nke ogologo oge mmiri ozuzo (June/July 2022, nsonaazụ mbụ) na obere oge mmiri ozuzo (January/February 2022, nsonaazụ nke abụọ), ndị ezinaụlọ niile na-esonye (ndị agadi ≥6 ọnwa) nwetara ule PCR nke ukwuu maka ọrịa ịba. Nsonaazụ nke abụọ gụnyere ngụkọta anwụnta kwa ọnyà kwa abalị (June/Julaị 2022), mmeghachi omume ọjọọ otu ọnwa ka etinyere net (August 2021), na nnweta chemobio na ihe fọdụrụ otu afọ ka ejiri netwọk mee ihe (June/July 2022). Na njedebe nke ikpe ahụ, ndị na-ahụ maka njikwa natakwara ụgbụ anwụnta.
Ọmụmụ ihe ahụ enweghị ike ịbịakwute nkwubi okwu n'ihi oke nlele zuru oke n'ihi ọjụjụ nke ụfọdụ ndị bi na ya isonye. Ọnwụnwa a na-achịkwa nnukwu ụyọkọ nke enweghị usoro, nke dabara adaba na ntinye nke enyo windo ejiri ọgwụ ahụhụ na-adịte aka, dị mkpa iji nyochaa ntinye aka a.
A na-enyocha data gbasara ịba site na iji usoro ọ bụla, nke pụtara na ndị mmadụ mere njem n'ime izu abụọ tupu nyocha ahụ ma ọ bụ ṅụọ ọgwụ ịba na-ewepụ na nyocha ahụ.
N'ihi na ọnụ ọgụgụ nke anwụnta ejidere n'oge ntule dị ntakịrị, ọ bụ naanị ihe ngbanwe na-adịghị mma nke binomial regression maka ọnụ ọgụgụ nke anwụnta na-ejide kwa abalị site na ọnyà ọ bụla ka a na-eji iji chọpụta ọnụọgụ anwụnta dị n'ime ụlọ ahụ.
N'ime ezinaụlọ 450 ndị tozuru oke ahọpụtara n'ofe obodo itoolu niile, e wepụrụ mmadụ itoolu n'ihi na ha enweghị elu ụlọ ma ọ bụ windo meghere tupu ha ahazi ya. Na Mee 2021, ezinaụlọ 441 ka edobere n'usoro dị mfe site n'ime obodo: ezinaụlọ 221 ka ekenyere ndị otu nwere ọgụgụ isi ikuku ikuku (IVS), yana ndị 220 fọdụrụ na ndị njikwa. N'ikpeazụ, 208 n'ime ezinụlọ ahọpụtara mezuru nrụnye IVS, ebe 195 ka nọ n'òtù njikwa (Njirimara 3).
Ụfọdụ nnyocha na-egosi na ITS nwere ike ịdị irè karị n'ichebe ọrịa ịba n'ime afọ ụfọdụ, ụlọ obibi, ma ọ bụ mgbe ejiri ụgbụ anwụnta mee ihe. Ịnweta ngwa ahịa na-achịkwa ịba, ọkachasị ụgbụ anwụnta, ka amachaghị, ọkachasị n'etiti ụmụaka toruru akwụkwọ.[46] Ịnweta ụgbụ dị ala n'ime ezinụlọ na-enye aka n'iji ụgbụ a na-eme ihe n'ime ezinụlọ, na ụmụaka ndị na-eto eto na-elegharakarị anya, si otú a na-aghọ isi iyi nke ọrịa ịba na-adịgide adịgide. nke nnyocha e mere na eziokwu na otu a nwere ike na-enwe ike karị ịnweta ụgbụ, ITS nwere ike na-enye nchebe maka otu a, si otú ahụ na-ejuputa nchebe oghere na net ojiji. Ejikọtala ihe owuwu ụlọ na mbufe ịba ụba; dịka ọmụmaatụ, mgbawa na mgbidi apịtị na oghere dị n'elu ụlọ ọdịnala na-eme ka anwụnta banye.[8] Agbanyeghị, ọ nweghị ihe akaebe na-akwado nkwupụta a; nyocha nke otu ọmụmụ site na ụdị mgbidi, ụdị ụlọ, na ojiji nke ITN gara aga ekpugheghị ọdịiche dị n'etiti otu njikwa na otu ITN.
Ọ bụ ezie na ezinụlọ ndị na-eji usoro nchịkwa anwụnta ime ụlọ (ITS) nwere obere anwụnta Anopheles a na-ejide kwa ọnyà kwa abalị, ọdịiche dị ntakịrị ma e jiri ya tụnyere ezinụlọ na-enweghị ITS. Ọnụ ọgụgụ njide dị ala na ezinụlọ na-eji ITS nwere ike ịbụ n'ihi arụmọrụ ya megide ụdị anwụnta ndị bụ isi na-eri nri ma na-ekpu n'ime ụlọ (dịka, Anopheles gambiae [50]) mana ọ nwere ike ghara ịdị irè megide ụdị anwụnta ndị nwere ike ịdị na-arụ ọrụ n'èzí (dịka, Anopheles africanus). Ọzọkwa, ITS ndị dị ugbu a nwere ike ọ gaghị enwe mkpokọta pyrethroid na PBO dị mma na nke ziri ezi na, ya mere, nwere ike ọ gaghị adị irè nke ọma megide Anopheles gambiae na-eguzogide pyrethroid, dị ka egosiri na ọmụmụ ihe ọkara nke ubi [Odufuwa, na-abịanụ]. Nsonaazụ a nwekwara ike ịbụ n'ihi enweghị ike ọnụ ọgụgụ zuru ezu. Iji chọpụta ọdịiche 10% dị n'etiti otu ITS na ndị na-ahụ maka njikwa nwere ike ọnụ ọgụgụ 80%, a chọrọ ezinụlọ 500 maka otu ọ bụla. Iji mee ka ihe ka njọ, ọmụmụ ihe ahụ dabara na ihu igwe na-adịghị ahụkebe na Tanzania n'afọ ahụ, na-enwe okpomọkụ na-arịwanye elu na mbelata mmiri ozuzo [51], nke nwere ike imetụta ọnụnọ na nlanarị anwụnta Anopheles [52] ma nwee ike bute mbelata ọnụ ọgụgụ anwụnta n'oge oge ọmụmụ. N'ụzọ dị iche, enwere ntakịrị ihe dị iche na nkezi njupụta kwa ụbọchị nke Culex pipiens pallens n'ụlọ nwere ITS ma e jiri ya tụnyere ụlọ ndị na-enweghị ya. Dị ka ekwuru na mbụ [Odufuwa, na-abịanụ], ihe a nwere ike ịbụ n'ihi nkà na ụzụ a kapịrị ọnụ nke ịgbakwunye pyrethroids na PBO na ITS, nke na-egbochi mmetụta ụmụ ahụhụ ha na Culex pipiens. Ọzọkwa, n'adịghị ka anwụnta Anopheles, Culex pipiens nwere ike ịbanye n'ụlọ site n'ọnụ ụzọ, dị ka a na-ahụ na ọmụmụ Kenya [24] na ọmụmụ ihe ọmụmụ entomological na Tanzania[53]. Ịwụnye ọnụ ụzọ enyo nwere ike ọ gaghị adị irè ma ọ ga-eme ka ohere nke onye bi n'ime ya kpughee ọgwụ ahụhụ. Anwụnta Anopheles na-ebute ụzọ site na eaves[54], na ntinye aka buru ibu nwere ike inwe mmetụta kachasị na njupụta anwụnta, dị ka egosiri site na nhazi nke dabere na data SFS[Odufuwa, na-abịanụ].
Mmeghachi omume ọjọọ nke ndị ọrụ nka na ndị sonyere na-akọ dabara na mmeghachi omume amara na mkpughe pyrethroid [55]. N'ụzọ doro anya, ọtụtụ mmeghachi omume ọjọọ a kọrọ na-edozi n'ime awa 72 nke ikpughe, ebe ọ bụ naanị ọnụ ọgụgụ dị ntakịrị (6%) nke ndị òtù ezinụlọ chọrọ nlekọta ahụike, ndị niile sonyere nwetara nlekọta ahụike n'efu. Ọnụ ọgụgụ dị elu nke ịzere ahụrụ n'etiti ndị ọrụ nka 13 (65%) jikọtara ya na ejighị ihe mkpuchi enyere, na-ekwu maka ahụ erughị ala yana njikọ enwere ike na COVID-19. Ọmụmụ ihe n'ọdịnihu nwere ike ịtụle inye iwu iyi ihe mkpuchi.
Na Charinze District, ọnweghị nnukwu ọdịiche a hụrụ na ọnụọgụ ọrịa ịba ma ọ bụ ọnụ ọgụgụ anwụnta dị n'ime ụlọ n'etiti ezinụlọ nwere na ndị na-enweghị windo windo na-agwọ ahụhụ (ITS). Nke a nwere ike ịbụ n'ihi nhazi ọmụmụ, ihe ndị na-egbu ụmụ ahụhụ na ihe ndị ọzọ, na nnukwu ndị na-eso ya. N'agbanyeghị enweghị nnukwu ndịiche, a hụrụ mbelata nke ọrịa nje nje n'ụlọ n'oge ogologo oge mmiri ozuzo, ọkachasị n'etiti ụmụaka gbara akwụkwọ. Ọnụ ọgụgụ anwụnta Anopheles dị n'ime ụlọ belatakwara, na-atụ aro mkpa ọ dị inwekwu ọmụmụ ihe. Ya mere, iji hụ na nsonye na-eso ya na-aga n'ihu, a na-atụ aro nhazi nhazi nke ụyọkọ, yana ntinye aka na mgbasa ozi obodo na-arụsi ọrụ ike.
Oge nzipu: Nov-21-2025