Òtù Na-ahụ Maka Nlekọta, Ọgwụ Mgbochi na Nri Ọrịa Malaria nke Obodo (ACOMIN) ebidola mkpọsa iji kụziere ndị Naịjirịa ihe,ọkachasị ndị bi n'ime ime obodo, na-eji ọgwụ anwụnta e ji ọgwụ ịba agwọ nke ọma na ịtụfu ụgbụ anwụnta ejirila.
N'okwu ya na mmalite nke ọmụmụ ihe gbasara njikwa nke ụgbụ anwụnta ejirila ogologo oge (LLINs) na Abuja ụnyaahụ, onye isi njikwa ọrụ ACOMIN, Fatima Kolo, kwuru na nnyocha ahụ chọrọ ịchọpụta ihe mgbochi ndị bi na obodo ndị metụtara iji ụgbụ anwụnta eme ihe, yana ụzọ isi tụfuo ụgbụ ndị ahụ nke ọma.
ACOMIN mere nnyocha a na steeti Kano, Niger na Delta site na nkwado sitere na Vesterguard, Ipsos, National Malaria Programme na National Institute for Medical Research (NIMR).
Kolo kwuru na ebumnuche nke nzukọ mgbasa ozi ahụ bụ ịkọrọ ndị mmekọ na ndị nwere mmasị ihe a chọpụtara, nyochaa ndụmọdụ ndị a, ma nye ụzọ maka mmejuputa ha.
O kwuru na ACOMIN ga-atụlekwa otu a ga-esi tinye ndụmọdụ ndị a n'atụmatụ njikwa ịba n'ọdịnihu n'ofe mba ahụ.
O kọwara na ọtụtụ n'ime ihe ndị a chọpụtara n'ọmụmụ ihe a na-egosipụta ọnọdụ ndị dị n'obodo, ọkachasị ndị na-eji ụgbụ anwụnta e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ na Naịjirịa.
Kolo kwuru na ndị mmadụ nwere echiche dị iche iche gbasara ịtụfu ụgbụ ndị nwụrụ anwụ. Ọtụtụ mgbe, ndị mmadụ anaghị achọ ịtụfu ụgbụ ndị nwụrụ anwụ ma ha na-ahọrọ iji ha mee ihe ndị ọzọ, dị ka ákwà mgbochi, ihe mkpuchi ihu, ma ọ bụ ọbụna maka ịkụ azụ.
"Dịka anyị kwurula, ụfọdụ ndị nwere ike iji ụgbụ anwụnta mee ihe mgbochi ịkọ akwụkwọ nri, ọ bụrụkwa na ụgbụ anwụnta enyerela aka igbochi ịba, a na-ekwe ka e jiri ya mee ihe ndị ọzọ, ma ọ bụrụhaala na ha emerụghị gburugburu ebe obibi ma ọ bụ ndị bi na ya. Ya mere, nke a abụghị ihe ijuanya, nke a bụkwa kpọmkwem ihe anyị na-ahụkarị n'obodo," ka o kwuru.
Onye njikwa ọrụ ACOMIN kwuru na n'ọdịnihu, òtù ahụ bu n'obi ime ihe dị mkpa iji kụziere ndị mmadụ otú e si eji ụgbụ anwụnta eme ihe nke ọma na otu esi achụpụ ha.
Ọ bụ ezie na ụgbụ e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ na-arụ ọrụ nke ọma n'igbochi anwụnta, ọtụtụ ka na-ahụ nsogbu nke oke okpomọkụ dị elu dị ka ihe mgbochi dị ukwuu.
Akụkọ nnyocha ahụ chọpụtara na pasentị iri asatọ na abụọ nke ndị zara ajụjụ na steeti atọ jiri ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ n'afọ niile, ebe pasentị iri na asaa jiri ha naanị n'oge anwụnta.
Nnyocha ahụ chọpụtara na pasentị iri isii na abụọ na otu (62.1%) nke ndị zara ajụjụ kwuru na isi ihe kpatara na ha anaghị eji ụgbụ anwụnta e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ bụ na ha na-ekpo oke ọkụ, pasentị iri abụọ na otu (21.2%) kwuru na ụgbụ ndị ahụ na-akpata mkpasu iwe akpụkpọ ahụ, pasentị iri na otu (11%) kwukwara na ha na-esi isi kemịkalụ sitere na ụgbụ ahụ.
Onyeisi nyocha bụ Prọfesọ Adeyanju Temitope Peters si Mahadum Abuja, onye duru ndị otu mere nnyocha ahụ na steeti atọ, kwuru na ebumnuche nnyocha ahụ bụ inyocha mmetụta gburugburu ebe obibi nke iwepụ ihe mgbochi anwụnta e ji ọgwụ ahụhụ mee na-adịghị mma na ihe egwu ahụike ọha na eze sitere na njikwa ha na-adịghị mma.
"Anyị ji nwayọọ nwayọọ ghọta na ụgbụ anwụnta e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ nyere aka belata ọrịa nje ịba na Afrịka na Naịjirịa nke ukwuu."
"Ugbu a, ihe na-echegbu anyị bụ mkpofu na imegharị ihe. Gịnị na-eme ya ma ọ bụrụ na ndụ ya agwụ, nke bụ afọ atọ ruo anọ ka ejiri ya mee ihe?"
"Ya mere, echiche dị ebe a bụ ka ị jiri ya mee ihe ọzọ, megharịa ya, ma ọ bụ tụfuo ya," ka o kwuru.
O kwuru na n'ọtụtụ ebe na Naịjirịa, ndị mmadụ na-ejizi ụgbụ anwụnta eme ihe dị ka ákwà mgbochi anwụnta, mgbe ụfọdụkwa ha na-eji ha echekwa nri.
"Ụfọdụ ndị mmadụ na-eji ya eme ihe dị ka Sivers, n'ihi na kemịkalụ ya dị na ya, ọ na-emetụtakwa ahụ anyị," ya na ndị mmekọ ndị ọzọ kwukwara.
E hiwere akwụkwọ akụkọ THEDAY na Jenụwarị 22, 1995, nke dị na 35 Apapa Creek Road, Lagos, Nigeria, na-ebipụta akwụkwọ akụkọ THEDAY, nke dị na 35 Apapa Creek Road, Lagos, Nigeria, nwere ụlọ ọrụ na steeti 36 niile, Federal Capital Territory, na mba ụwa niile. Ọ bụ ụlọ ọrụ akụkọ kachasị na Naịjirịa, na-ejere ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, azụmaahịa, ọkachamara, na ndị nnọchi anya mba ofesi ozi, yana ndị otu etiti, ozi n'ọtụtụ ikpo okwu. THISDAY na-ejekwa ozi dị ka ebe ndị nta akụkọ na-achọ ndị na-achọ echiche ọhụrụ, omenala, na teknụzụ. THISDAY bụ ntọala ọha na eze raara onwe ya nye eziokwu na echiche, na-ekpuchi ọtụtụ isiokwu, gụnyere akụkọ na-agbasa, ndọrọ ndọrọ ọchịchị, azụmaahịa, ahịa, nka, egwuregwu, obodo, na mmekọrịta mmadụ na ibe ya.
Oge ozi: Ọktoba-23-2025