Daalụ maka ịga leta Nature.com. Ụdị ihe nchọgharị ị na-eji nwere nkwado CSS pere mpe. Maka nsonaazụ kacha mma, anyị na-akwado ka ị jiri ụdị ihe nchọgharị gị ọhụrụ (ma ọ bụ gbanyụọ Ụdị Ndakọrịta na Internet Explorer). Ka ọ dị ugbu a, iji hụ na nkwado na-aga n'ihu, anyị na-egosi saịtị ahụ na-enweghị nhazi ma ọ bụ JavaScript.
Njikọta nke ihe ndị sitere na osisi na-egbu nje nwere ike igosi mmekọrịta dị n'etiti ha na ụmụ ahụhụ ma ọ bụ ndị na-emegide ha. N'ihi mgbasa ngwa ngwa nke ọrịa ndị anwụnta Aedes na-ebu na mmụba nke iguzogide anwụnta Aedes na ọgwụ ahụhụ ọdịnala, e mepụtara ma nwalee ngwakọta terpene iri abụọ na asatọ nke ihe ndị dị mkpa sitere na mmanụ dị mkpa sitere na osisi megide ọkwa larval na ndị toro eto nke Aedes aegypti. E buru ụzọ nyochaa mmanụ dị mkpa osisi ise (EOs) maka irè ha na ojiji larvicide na nke ndị toro eto, achọpụtakwara nnukwu ihe abụọ na EO ọ bụla dabere na nsonaazụ GC-MS. A zụtara ihe ndị bụ isi achọpụtara, ya bụ diallyl disulfide, diallyl trisulfide, carvone, limonene, eugenol, methyl eugenol, eucalyptol, eudesmol na anwụnta alpha-pinene. E jiri doses sublethal kwadebe ngwakọta abụọ nke ihe ndị a ma nwalee ma chọpụta mmetụta ha na-emegiderịta onwe ha. A na-enweta ihe mejupụtara larvicidal kachasị mma site na ịgwakọta limonene na diallyl disulfide, a na-enwetakwa ihe mejupụtara ndị toro eto kacha mma site na ịgwakọta carvone na limonene. A nwalere larvicide Temphos nke ejiri mee ihe n'ahịa na Malathion ọgwụ okenye iche iche na njikọta abụọ na terpenoids. Nsonaazụ gosiri na njikọta nke temephos na diallyl disulfide na malathion na eudesmol bụ ngwakọta kachasị dị irè. Njikọ ndị a dị ike nwere ike iji megide Aedes aegypti.
Mmanụ dị mkpa nke osisi (EOs) bụ ihe ndị ọzọ nwere ọtụtụ ihe ndị na-emepụta ihe dị ndụ ma na-aghọwanye ihe dị mkpa dịka ihe ọzọ maka ọgwụ nje ndị e ji aka mee. Ọ bụghị naanị na ha dị mma maka gburugburu ebe obibi ma dịkwa mma maka ndị mmadụ iji, kamakwa ha bụ ngwakọta nke ihe ndị na-emepụta ihe dị ndụ, nke na-ebelatakwa ohere nke ịmalite iguzogide ọgwụ1. Site na iji teknụzụ GC-MS, ndị nchọpụta nyochachara ihe ndị mejupụtara mmanụ dị iche iche dị mkpa nke osisi ma chọpụta ihe karịrị ihe ndị na-emepụta ihe dị ndụ 3,000 site na osisi aromatic 17,5002, ọtụtụ n'ime ha bụ ndị a nwalere maka ihe ndị na-egbu ụmụ ahụhụ ma a kọrọ na ha nwere mmetụta igbu ụmụ ahụhụ3,4. Ụfọdụ ọmụmụ na-egosi na nsí nke ihe mejupụtara ya bụ otu ihe ahụ ma ọ bụ karịa nke ethylene oxide ya. Mana iji ihe ndị mejupụtara ya nwere ike ịhapụ ohere ọzọ maka mmepe nke iguzogide, dịka ọ dị na ọgwụ nje kemịkalụ5,6. Ya mere, ihe a na-elekwasị anya ugbu a bụ ịkwadebe ngwakọta nke ihe ndị dabere na ethylene oxide iji melite irè igbu ụmụ ahụhụ ma belata ohere nke iguzogide na ndị na-akpata ahụhụ. Ngwakọta ndị na-arụ ọrụ nke ọ bụla dị na EO nwere ike igosipụta mmetụta synergistic ma ọ bụ mmegide na njikọta na-egosipụta ọrụ zuru oke nke EO, eziokwu nke e mesiri ike nke ọma na ọmụmụ ndị nyocha gara aga mere7,8. Mmemme njikwa vektọ gụnyekwara EO na ihe ndị mejupụtara ya. A mụọla ọrụ anwụnta nke mmanụ dị mkpa nke ukwuu na anwụnta Culex na Anopheles. Ọtụtụ ọmụmụ agbalịala ịmepụta ọgwụ nje dị irè site na ijikọta osisi dị iche iche na ọgwụ nje ejiri mee ihe n'ahịa iji mee ka nsí zuru oke dịkwuo elu ma belata mmetụta ndị na-adịghị mma9. Mana ọmụmụ ihe gbasara ihe ndị dị otú ahụ megide Aedes aegypti ka dị ụkọ. Ọganihu na sayensị ahụike na mmepe nke ọgwụ na ọgwụ mgbochi enyerela aka ịlụso ụfọdụ ọrịa ndị sitere na vektọ ọgụ. Mana ọnụnọ nke ụdị serotypes dị iche iche nke nje ahụ, nke anwụnta Aedes aegypti na-ebufe, emeela ka mmemme ịgba ọgwụ mgbochi daa. Ya mere, mgbe ọrịa ndị dị otú ahụ mere, mmemme njikwa vektọ bụ naanị nhọrọ iji gbochie mgbasa nke ọrịa ahụ. N'ọnọdụ dị ugbu a, njikwa nke Aedes aegypti dị oke mkpa n'ihi na ọ bụ isi ihe na-ebute ọtụtụ nje na ụdị ha na-akpata ọrịa dengue, Zika, ahụ ọkụ dengue, ahụ ọkụ odo, wdg. Ihe kacha pụta ìhè bụ na ọnụọgụgụ nke ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọrịa niile sitere na Aedes na-amụba kwa afọ na Ijipt ma na-amụba n'ụwa niile. Ya mere, n'ọnọdụ a, ọ dị mkpa ngwa ngwa ịmepụta usoro njikwa dị mma maka gburugburu ebe obibi na nke dị irè maka ndị bi na Aedes aegypti. Ndị nwere ike ịchọta ya n'akụkụ a bụ EOs, ihe mejupụtara ha, na njikọta ha. Ya mere, ọmụmụ ihe a gbalịrị ịchọpụta njikọta dị irè nke ihe mejupụtara EO osisi dị mkpa site na osisi ise nwere ihe ndị na-egbu ụmụ ahụhụ (ya bụ, mint, basil dị nsọ, Eucalyptus spotted, Allium sulfur na melaleuca) megide Aedes aegypti.
EO niile ahọpụtara gosiri na ha nwere ike igbu nwa ara megide Aedes aegypti na awa 24 LC50 site na 0.42 ruo 163.65 ppm. E dekọrọ ọrụ kachasị elu nke igbu nwa ara maka peppermint (Mp) EO na uru LC50 nke 0.42 ppm na awa 24, wee soro galik (As) na uru LC50 nke 16.19 ppm na awa 24 (Tebụl 1).
Ewezuga Ocimum Sainttum, Os EO, EO anọ ndị ọzọ niile a nwalere gosiri mmetụta allercidal doro anya, yana ụkpụrụ LC50 sitere na 23.37 ruo 120.16 ppm n'ime oge ikpughe awa 24. Thymophilus striata (Cl) EO dị irè nke ukwuu n'igbu ndị toro eto nwere uru LC50 nke 23.37 ppm n'ime awa 24 nke ikpughe, wee soro Eucalyptus maculata (Em) nke nwere uru LC50 nke 101.91 ppm (Tebụl 1). N'aka nke ọzọ, a chọpụtabeghị uru LC50 maka Os ka e dekọrọ ọnụego ọnwụ kachasị elu nke 53% na oke kachasị elu (Foto mgbakwunye 3).
Achọpụtara ma họrọ ihe abụọ mejupụtara ya dị na EO ọ bụla dabere na nsonaazụ nchekwa data NIST, pasentị mpaghara GC chromatogram, na nsonaazụ spectra MS (Tebụl 2). Maka EO As, ihe ndị mejupụtara ya bụ diallyl disulfide na diallyl trisulfide; maka EO Mp, ihe ndị mejupụtara ya bụ carvone na limonene, maka EO Em, ihe ndị mejupụtara ya bụ eudesmol na eucalyptol; Maka EO Os, ihe ndị mejupụtara ya bụ eugenol na methyl eugenol, na maka EO Cl, ihe ndị mejupụtara ya bụ eugenol na α-pinene (Foto 1, Foto Mgbakwunye 5–8, Tebụl Mgbakwunye 1–5).
Nsonaazụ nke oke spectrometry nke isi terpenoids nke mmanụ dị mkpa ahọpụtara (A-diallyl disulfide; B-diallyl trisulfide; C-eugenol; D-methyl eugenol; E-limonene; F-aromatic ceperone; G-α-pinene; H-cineole; R-eudamol).
A chọpụtara na mkpokọta ihe itoolu (diallyl disulfide, diallyl trisulfide, eugenol, methyl eugenol, carvone, limonene, eucalyptol, eudesmol, α-pinene) dị ka ihe ndị dị irè bụ isi ihe dị na EO ma e jiri ha mee ihe nyocha nkeonwe megide Aedes aegypti n'oge ntụtụ. . Eudesmol mejupụtara ya nwere ọrụ kachasị elu nke ntụtụ na uru LC50 nke 2.25 ppm mgbe awa 24 nke ikpughe ya gasịrị. A chọpụtakwara na ngwakọta diallyl disulfide na diallyl trisulfide nwere ike inwe mmetụta ntụtụ, yana nkezi doses dị n'okpuru ala n'etiti 10-20 ppm. A hụrụ ọrụ ntụtụ na-adịghị mma ọzọ maka ngwakọta eugenol, limonene na eucalyptol nwere uru LC50 nke 63.35 ppm, 139.29 ppm. na 181.33 ppm mgbe awa 24 gachara, n'otu n'otu (Tebụl 3). Agbanyeghị, ahụghị ikike dị ukwuu nke methyl eugenol na carvone ọbụlagodi na oke ọgwụ kachasị elu, yabụ agbakọghị uru LC50 (Tebụl 3). Larvicide Temephos nke ejiri aka mee nwere mkpokọta ọnwụ nke 0.43 ppm megide Aedes aegypti n'ime awa 24 nke ikpughe (Tebụl 3, Tebụl Mgbakwunye 6).
Achọpụtara ihe mejupụtara asaa (diallyl disulfide, diallyl trisulfide, eucalyptol, α-pinene, eudesmol, limonene na carvone) dị ka ihe mejupụtara EO dị irè ma nwalee ha n'otu n'otu megide anwụnta Aedes nke Ijipt toro eto. Dịka nyocha Probit regression si kwuo, achọpụtara na Eudesmol nwere ike kachasị elu na uru LC50 nke 1.82 ppm, Eucalyptol sochiri ya na uru LC50 nke 17.60 ppm na oge mkpughe awa 24. Ihe mejupụtara ise ndị ọzọ a nwalere nwere obere mmerụ ahụ nye ndị toro eto nwere LC50s site na 140.79 ruo 737.01 ppm (Tebụl 3). Malathion nke organophosphorus synthetic adịghị ike karịa eudesmol ma dị elu karịa ihe mejupụtara isii ndị ọzọ, yana uru LC50 nke 5.44 ppm n'ime oge mkpughe awa 24 (Tebụl 3, Tebụl Mgbakwunye 6).
A họọrọ ihe dị ike asaa nke lead na organophosphorus tamephosate iji mepụta ngwakọta abụọ nke doses LC50 ha na nha 1:1. A kwadebere ma nwalee mkpokọta ngwakọta abụọ 28 maka irè ha na larvicitis megide Aedes aegypti. A chọpụtara na ngwakọta itoolu na-eme ka larvicitis dị n'otu, ngwakọta iri na anọ na-emegide onwe ha, njikọta ise abụghịkwa larvicitis. N'ime njikọta synergistic, njikọta nke diallyl disulfide na temofol bụ nke kachasị dị irè, ebe a hụrụ ọnwụ 100% mgbe awa 24 gachara (Tebụl 4). N'otu aka ahụ, ngwakọta nke limonene na diallyl disulfide na eugenol na thymethos gosipụtara ezigbo ikike yana ọnwụ larval a hụrụ nke 98.3% (Tebụl 5). Ngwakọta anọ fọdụrụnụ, ya bụ eudesmol gbakwunyere eucalyptol, eudesmol gbakwunyere limonene, eucalyptol gbakwunyere alpha-pinene, alpha-pinene gbakwunyere temephos, gosikwara na ọ dị irè nke ukwuu na larvicide, ebe ọnụọgụ ọnwụ a hụrụ gafere 90%. Ọnụọgụ ọnwụ a tụrụ anya ya dị nso na 60-75%. (Tebụl 4). Agbanyeghị, njikọta nke limonene na α-pinene ma ọ bụ eucalyptus gosipụtara mmeghachi omume mmegide. N'otu aka ahụ, achọpụtala na ngwakọta nke Temephos na eugenol ma ọ bụ eucalyptus ma ọ bụ eudesmol ma ọ bụ diallyl trisulfide nwere mmetụta mmegide. N'otu aka ahụ, njikọta nke diallyl disulfide na diallyl trisulfide na njikọta nke otu n'ime ihe ndị a na eudesmol ma ọ bụ eugenol na-emegide mmetụta ha na larvicide. Akọpụtakwala mmegide site na njikọta nke eudesmol na eugenol ma ọ bụ α-pinene.
N'ime ngwakọta abụọ abụọ niile a nwalere maka ọrụ acid nke ndị toro eto, ngwakọta asaa bụ synergistic, isii enweghị mmetụta ọ bụla, na iri na ise bụ ndị na-emegide. A chọpụtara na ngwakọta eudesmol na eucalyptus na limonene na carvone dị irè karịa ngwakọta synergistic ndị ọzọ, yana ọnụego ọnwụ na awa 24 nke 76% na 100%, n'otu n'otu (Tebụl 5). A hụla na Malathion na-egosipụta mmetụta synergistic na ngwakọta niile nke ihe mejupụtara ma e wezụga limonene na diallyl trisulfide. N'aka nke ọzọ, achọpụtala mmegide n'etiti diallyl disulfide na diallyl trisulfide na njikọta nke ọ bụla n'ime ha na eucalyptus, ma ọ bụ eucalyptol, ma ọ bụ carvone, ma ọ bụ limonene. N'otu aka ahụ, njikọta nke α-pinene na eudesmol ma ọ bụ limonene, eucalyptol na carvone ma ọ bụ limonene, na limonene na eudesmol ma ọ bụ malathion gosipụtara mmetụta anticonvulic larvicidal. Maka njikọta isii fọdụrụnụ, ọ dịghị nnukwu ọdịiche dị n'etiti ọnwụ a tụrụ anya ya na nke a hụrụ (Tebụl 5).
Dabere na mmetụta synergistic na doses sub-deathal, e mechara họrọ ma nwalee nsị larvicidal ha megide ọtụtụ anwụnta Aedes aegypti. Nsonaazụ gosiri na ọnwụ larval a hụrụ site na iji njikọ abụọ eugenol-limonene, diallyl disulfide-limonene na diallyl disulfide-timephos bụ 100%, ebe ọnwụ larval a tụrụ anya ya bụ 76.48%, 72.16% na 63.4%, n'otu n'otu (Tebụl 6). . Njikọta nke limonene na eudesmol adịghị arụ ọrụ nke ọma, ebe a hụrụ ọnwụ larval 88% n'ime oge mkpughe awa 24 (Tebụl 6). Na nchịkọta, njikọta abụọ anọ ahọpụtara gosipụtara mmetụta larvicidal synergistic megide Aedes aegypti mgbe etinyere ya n'ọtụtụ buru ibu (Tebụl 6).
A họọrọ ngwakọta synergistic atọ maka bioassay okenye iji chịkwaa nnukwu ọnụọgụgụ ndị toro eto nke Aedes aegypti. Iji họrọ ngwakọta iji nwalee nnukwu mkpokọta ụmụ ahụhụ, anyị buru ụzọ lekwasị anya na ngwakọta terpene abụọ kacha mma, ya bụ carvone gbakwunyere limonene na eucalyptol gbakwunyere eudesmol. Nke abụọ, a họọrọ ngwakọta synergistic kacha mma site na njikọta nke organophosphate malathion na terpenoids sịntetik. Anyị kwenyere na njikọta nke malathion na eudesmol bụ ngwakọta kacha mma maka nnwale na nnukwu mkpokọta ụmụ ahụhụ n'ihi ọnwụ kachasị elu a hụrụ na obere uru LC50 nke ihe ndị a chọrọ. Malathion na-egosipụta synergism yana α-pinene, diallyl disulfide, eucalyptus, carvone na eudesmol. Mana ọ bụrụ na anyị elele ụkpụrụ LC50, Eudesmol nwere uru kacha ala (2.25 ppm). Ọnụọgụ LC50 nke malathion, α-pinene, diallyl disulfide, eucalyptol na carvone bụ 5.4, 716.55, 166.02, 17.6 na 140.79 ppm. n'otu n'otu. Ụkpụrụ ndị a na-egosi na njikọta malathion na eudesmol bụ ngwakọta kachasị mma n'ihe gbasara usoro onunu ogwu. Nsonaazụ gosiri na njikọta nke carvone plus limonene na eudesmol plus malathion nwere ọnwụ 100% a hụrụ ma e jiri ya tụnyere ọnwụ a tụrụ anya ya nke 61% ruo 65%. Nchikota ọzọ, eudesmol plus eucalyptol, gosiri ọnụego ọnwụ nke 78.66% mgbe awa 24 nke ikpughe gasịrị, ma e jiri ya tụnyere ọnụego ọnwụ a tụrụ anya ya nke 60%. Nchikota atọ ahọpụtara niile gosipụtara mmetụta synergistic ọbụlagodi mgbe ejiri ya mee ihe n'ọtụtụ buru ibu megide Aedes aegypti okenye (Tebụl 6).
N'ọmụmụ ihe a, osisi ndị a họọrọ dịka Mp, As, Os, Em na Cl gosiri mmetụta dị egwu n'ọkwa larval na ndị toro eto nke Aedes aegypti. Mp EO nwere ọrụ kachasị elu nke larvicide na uru LC50 nke 0.42 ppm, nke sochiri As, Os na Em EOs na uru LC50 nke na-erughị 50 ppm mgbe awa 24 gachara. Nsonaazụ ndị a kwekọrọ na ọmụmụ ihe gara aga gbasara anwụnta na ijiji ndị ọzọ na-asọ oyi10,11,12,13,14. Ọ bụ ezie na ike larvicide nke Cl dị ala karịa mmanụ ndị ọzọ dị mkpa, yana uru LC50 nke 163.65 ppm mgbe awa 24 gachara, ikike ya maka ndị toro eto bụ nke kachasị elu na uru LC50 nke 23.37 ppm mgbe awa 24 gachara. Mp, As na Em EOs gosikwara ezigbo ike nfụkasị ahụ site na uru LC50 n'etiti 100-120 ppm na awa 24 nke ikpughe, mana ha dị obere karịa irè ha na-arụ n'ịgwọ ọnya afọ. N'aka nke ọzọ, EO Os gosipụtara mmetụta nfụkasị ahụ na-adịghị mma ọbụlagodi na ọgwụ kachasị elu. Ya mere, nsonaazụ ya na-egosi na nsí nke ethylene oxide na osisi nwere ike ịdị iche dabere na ọkwa mmepe nke anwụnta15. Ọ daberekwa na ọnụego nke EOs banye n'ahụ ụmụ ahụhụ ahụ, mmekọrịta ha na enzymes ebumnuche kpọmkwem, na ikike iwepụ nsị nke anwụnta n'oge mmepe ọ bụla16. Ọtụtụ ọmụmụ egosila na ihe mejupụtara ihe bụ isi bụ ihe dị mkpa na ọrụ bayoloji nke ethylene oxide, ebe ọ bụ na ọ na-aza ọtụtụ n'ime mkpokọta ihe mejupụtara3,12,17,18. Ya mere, anyị tụlere ihe mejupụtara abụọ bụ isi na EO ọ bụla. Dabere na nsonaazụ GC-MS, a chọpụtara diallyl disulfide na diallyl trisulfide dị ka ihe mejupụtara EO As, nke kwekọrọ na akụkọ ndị gara aga19,20,21. Ọ bụ ezie na akụkọ ndị gara aga gosiri na menthol bụ otu n'ime ihe mejupụtara ya bụ isi, a chọpụtakwara carvone na limonene ọzọ dị ka ihe mejupụtara Mp EO22,23. Nkọwa nhazi nke Os EO gosiri na eugenol na methyl eugenol bụ ihe mejupụtara ya bụ isi, nke yiri ihe ndị nchọpụta mbụ chọpụtara16,24. Akọpụtala Eucalyptol na eucalyptol dị ka ihe mejupụtara ya bụ isi dị na mmanụ akwụkwọ Em, nke kwekọrọ na ihe ndị nchọpụta ụfọdụ chọpụtara25,26 mana megidere ihe ndị Olade et al.27 chọpụtara. A hụrụ ike nke cineole na α-pinene na mmanụ dị mkpa melaleuca, nke yiri ọmụmụ ihe ndị gara aga28,29. A kọọla ọdịiche dị n'etiti ihe mejupụtara na mkpokọta mmanụ dị mkpa ewepụtara site n'otu ụdị osisi n'ebe dị iche iche ma hụkwa ya n'ọmụmụ ihe a, nke ọnọdụ uto osisi, oge owuwe ihe ubi, oge mmepe, ma ọ bụ afọ osisi na-emetụta. Ọdịdị nke ụdị chemotypes, wdg.22,30,31,32. E wee zụta ma nwalee ihe ndị a chọpụtara dị mkpa maka mmetụta na mmetụta ha na-enwe na anwụnta Aedes aegypti ndị toro eto. Nsonaazụ gosiri na ọrụ larvicide nke diallyl disulfide yiri nke EO As dị nro. Mana ọrụ nke diallyl trisulfide dị elu karịa EO As. Nsonaazụ ndị a yiri nke Kimbaris et al. 33 nwetara na Culex philippines. Agbanyeghị, ihe abụọ a egosighi ọrụ autocidal dị mma megide anwụnta ndị a na-elekwasị anya, nke kwekọrọ na nsonaazụ Plata-Rueda et al 34 na Tenebrio molitor. Os EO dị irè megide ọkwa larval nke Aedes aegypti, mana ọ bụghị megide ọkwa okenye. A chọpụtala na ọrụ igbu egbu nke ihe ndị bụ isi dị ala karịa nke Os EO nkịtị. Nke a na-egosi ọrụ maka ihe ndị ọzọ na mmekọrịta ha na ethylene oxide nkịtị. Methyl eugenol naanị nwere ọrụ dị ntakịrị, ebe eugenol naanị nwere ọrụ igbu egbu dị obere. Nkwubi okwu a na-akwado, n'otu aka, 35,36, na n'aka nke ọzọ, na-emegide nkwubi okwu nke ndị nchọpụta mbụ37,38. Ọdịiche dị na otu ọrụ nke eugenol na methyleugenol nwere ike ibute nsí dị iche iche nye otu ahụhụ ahụ a na-elekwasị anya39. A chọpụtara na Limonene nwere ọrụ igbu egbu dị obere, ebe mmetụta nke carvone adịchaghị mkpa. N'otu aka ahụ, obere nsí nke limonene nye ụmụ ahụhụ toro eto na nnukwu nsí nke carvone na-akwado nsonaazụ nke ụfọdụ ọmụmụ gara aga40 mana na-emegide ndị ọzọ41. Ọnụnọ nke njikọ abụọ n'ọnọdụ intracyclic na exocyclic nwere ike ịbawanye uru nke ihe ndị a dị ka larvicides3,41, ebe carvone, nke bụ ketone nwere alpha na beta carbons unsaturated, nwere ike igosipụta ikike dị elu maka nsí n'ime ndị okenye42. Agbanyeghị, njirimara nke limonene na carvone dị obere karịa mkpokọta EO Mp (Tebụl 1, Tebụl 3). N'ime terpenoids a nwalere, achọpụtara na eudesmol nwere ọrụ kachasị ukwuu nke larvicidal na ndị toro eto na uru LC50 dị n'okpuru 2.5 ppm, na-eme ka ọ bụrụ ihe na-ekwe nkwa maka njikwa anwụnta Aedes. Arụmọrụ ya ka mma karịa nke EO Em dum, ọ bụ ezie na nke a adabaghị na nchọpụta nke Cheng et al.40. Eudesmol bụ sesquiterpene nwere nkeji isoprene abụọ nke na-adịghị agbanwe agbanwe karịa monoterpenes oxygenated dị ka eucalyptus ma ya mere nwere ikike ka ukwuu dị ka ọgwụ ahụhụ. Eucalyptol n'onwe ya nwere ọrụ okenye karịa nke larvicoid, nsonaazụ sitere na ọmụmụ ihe ndị gara aga na-akwado ma na-agbagha nke a37,43,44. Ọrụ ahụ naanị ya dị ka nke EO Cl dum. Monoterpene bicyclic ọzọ, α-pinene, enweghị mmetụta okenye na Aedes aegypti karịa mmetụta larvicoid, nke bụ ihe dị iche na mmetụta nke EO Cl zuru oke. Ọrụ ọgwụ ahụhụ zuru oke nke terpenoids na-emetụta site na lipophilicity ha, mgbanwe, alaka carbon, mpaghara projection, mpaghara elu, otu ọrụ na ọnọdụ ha45,46. Ihe ndị a nwere ike ime site na ibibi mkpokọta sel, igbochi ọrụ iku ume, ịkwụsị nnyefe nke mkpali akwara, wdg. 47 A chọpụtara na organophosphate Temephos emepụtara nwere ọrụ larvicoid kachasị elu yana uru LC50 nke 0.43 ppm, nke kwekọrọ na data Lek -Utala48. A kọrọ na ọrụ okenye nke organophosphorus malathion sịntetik na 5.44 ppm. Ọ bụ ezie na organophosphates abụọ a egosila ezigbo nzaghachi megide ụdị Aedes aegypti nke ụlọ nyocha, a kọọla na anwụnta na-eguzogide ihe ndị a n'akụkụ dị iche iche nke ụwa49. Agbanyeghị, achọpụtabeghị akụkọ yiri nke ahụ gbasara mmepe nke iguzogide ọgwụ ahịhịa50. Ya mere, a na-ewere ahịhịa dị ka ihe ndị nwere ike ịgbanwere ọgwụ nje kemịkalụ na mmemme njikwa vektọ.
A nwalere mmetụta nke larvicitis na ngwakọta abụọ abụọ (1:1) nke e ji terpenoids na terpenoids dị ike nke nwere thymetphos kwadebe, a chọpụtakwara na ngwakọta itoolu na-eme ka ha dị n'otu, 14 na-emegide ha na 5 na-emegide ha. Enweghị mmetụta ọ bụla. N'aka nke ọzọ, na bioassay ike nke ndị toro eto, a chọpụtara na ngwakọta asaa na-emegide ha, ngwakọta iri na ise na-emegide ha, a kọkwara na njikọta isii enweghị mmetụta ọ bụla. Ihe kpatara ụfọdụ njikọta ji emepụta mmetụta synergistic nwere ike ịbụ n'ihi na ngwakọta ndị nwere ike imekọrịta ihe n'otu oge n'ụzọ dị mkpa dị iche iche, ma ọ bụ n'ihi mgbochi nke enzymes dị mkpa dị iche iche nke ụzọ ndụ ụfọdụ51. A chọpụtara na njikọta nke limonene na diallyl disulfide, eucalyptus ma ọ bụ eugenol na-arụkọ ọrụ ma n'obere ma n'obere (Tebụl 6), ebe a chọpụtara na njikọta ya na eucalyptus ma ọ bụ α-pinene nwere mmetụta mmegide na larvae. Ná nkezi, limonene yiri ka ọ bụ ezigbo onye na-eme ka mmadụ nwee njikọ, ikekwe n'ihi ọnụnọ nke otu methyl, ezigbo ntinye n'ime stratum corneum, na usoro dị iche nke ihe omume52,53. Akọpụtala na mbụ na limonene nwere ike ibute mmetụta nsí site na ịbanye n'ime ihe ndị na-egbu ahụhụ (nsí ọjọọ kọntaktị), na-emetụta sistemụ nri (ọgwụ mgbochi nri), ma ọ bụ na-emetụta sistemụ iku ume (ọrụ fumigation), 54 ebe phenylpropanoids dị ka eugenol nwere ike imetụta enzymes metabolic 55. Ya mere, njikọta nke ihe mejupụtara nwere usoro dị iche iche nke ihe omume nwere ike ime ka mmetụta ọnwụ zuru oke nke ngwakọta ahụ dịkwuo elu. A chọpụtara na Eucalyptol na-ejikọta ya na diallyl disulfide, eucalyptus ma ọ bụ α-pinene, mana njikọta ndị ọzọ na ihe ndị ọzọ abụghị ma ọ bụ na-emegide larvicide ma ọ bụ na-emegide ya. Ọmụmụ ihe mbụ gosiri na eucalyptol nwere ọrụ mgbochi na acetylcholinesterase (AChE), yana octaamine na GABA receptors56. Ebe ọ bụ na monoterpenes cyclic, eucalyptol, eugenol, wdg nwere ike inwe otu usoro ọrụ ha dị ka ọrụ neurotoxic ha, 57 si otú a belata mmetụta ha jikọtara ọnụ site na mgbochi ibe. N'otu aka ahụ, a chọpụtara na njikọta nke Temephos na diallyl disulfide, α-pinene na limonene nwere njikọ, na-akwado akụkọ gara aga nke mmetụta synergistic n'etiti ngwaahịa ahịhịa na organophosphates sịntetik58.
A chọpụtara na njikọta nke eudesmol na eucalyptol nwere mmetụta synergistic na ọkwa nke Aedes aegypti na ndị toro eto, ikekwe n'ihi ụdị ọrụ ha dị iche iche n'ihi usoro kemịkalụ dị iche iche ha. Eudesmol (sesquiterpene) nwere ike imetụta sistemu iku ume 59 na eucalyptol (monoterpene) nwere ike imetụta acetylcholinesterase 60. Ikpughe ihe ndị ahụ na ebe abụọ ma ọ bụ karịa nwere ike ime ka mmetụta ọnwụ zuru oke nke njikọta ahụ ka mma. Na nyocha bio nke ihe ndị toro eto, achọpụtara na malathion na-ejikọta ya na carvone ma ọ bụ eucalyptol ma ọ bụ eucalyptol ma ọ bụ diallyl disulfide ma ọ bụ α-pinene, na-egosi na ọ na-ejikọta ya na mgbakwunye nke limonene na di. Ndị na-achọ allercide synergistic dị mma maka mkpokọta terpene dum, ewezuga allyl trisulfide. Thangam na Kathiresan61 kọkwara nsonaazụ yiri nke ahụ nke mmetụta synergistic nke malathion na ihe ndị sitere na ahịhịa. Nzaghachi a nwere ike ịbụ n'ihi mmetụta ọjọọ nke malathion na phytochemicals na enzymes ndị na-eme ka ụmụ ahụhụ ghara ịdị ọcha. Organophosphates dị ka malathion na-arụ ọrụ n'ozuzu site na igbochi cytochrome P450 esterases na monooxygenases62,63,64. Ya mere, ijikọta malathion na usoro ndị a nke ime ihe na terpenes na usoro dị iche iche nke ime ihe nwere ike ime ka mmetụta dị egwu na anwụnta dịkwuo mma.
N'aka nke ọzọ, mmegide na-egosi na ngwakọta ndị ahọpụtara anaghị arụ ọrụ nke ọma karịa ngwakọta ọ bụla naanị. Ihe kpatara mmegide na ụfọdụ ngwakọta nwere ike ịbụ na otu ngwakọta na-agbanwe omume nke ngwakọta nke ọzọ site na ịgbanwe ọnụego nnabata, nkesa, metabolism, ma ọ bụ mwepụ. Ndị nchọpụta mbụ weere nke a dị ka ihe kpatara mmegide na ngwakọta ọgwụ. Molekụlụ Usoro Enwere ike 65. N'otu aka ahụ, ihe nwere ike ibute mmegide nwere ike ịbụ njikọ na usoro ihe omume yiri nke ahụ, asọmpi nke ngwakọta ndị mejupụtara maka otu onye nnata ma ọ bụ ebe ebumnuche. N'ọnọdụ ụfọdụ, mgbochi na-abụghị asọmpi nke protein ebumnuche nwekwara ike ime. N'ọmụmụ ihe a, ngwakọta organosulfur abụọ, diallyl disulfide na diallyl trisulfide, gosipụtara mmetụta mmegide, ikekwe n'ihi asọmpi maka otu ebe ebumnuche. N'otu aka ahụ, ngwakọta sulfur abụọ a gosipụtara mmetụta mmegide ma enweghị mmetụta ọ bụla mgbe ejikọtara ya na eudesmol na α-pinene. Eudesmol na alpha-pinene na-agbanwe agbanwe n'okike, ebe diallyl disulfide na diallyl trisulfide bụ aliphatic n'okike. Dabere na nhazi kemịkalụ, njikọta nke ihe ndị a kwesịrị ime ka ọrụ igbu egbu dịkwuo elu ebe ọ bụ na ebe ha na-elekwasị anya na-adịkarị iche34,47, mana site na nnwale anyị hụrụ mmegide, nke nwere ike ịbụ n'ihi ọrụ nke ihe ndị a na-arụ na ụfọdụ ihe ndị a na-amaghị na sistemụ vivo dịka nsonaazụ nke mmekọrịta. N'otu aka ahụ, njikọta nke cineole na α-pinene mepụtara nzaghachi mmegide, ọ bụ ezie na ndị nchọpụta kọrọ na mbụ na ihe abụọ ahụ nwere ebumnuche dị iche iche nke ọrụ47,60. Ebe ọ bụ na ihe abụọ ahụ bụ monoterpenes cyclic, enwere ike ịnwe ụfọdụ ebe ebumnuche a na-ahụkarị nke nwere ike ịsọ mpi maka njikọ ma metụta nsí zuru oke nke ụzọ abụọ ejikọta a mụrụ.
Dabere na ụkpụrụ LC50 na ọnwụ a hụrụ, ahọpụtara ngwakọta terpene abụọ kacha mma, ya bụ ụzọ abụọ nke carvone + limonene na eucalyptol + eudesmol, yana organophosphorus malathion synthetic na terpenes. A nwalere ngwakọta synergistic kacha mma nke ngwakọta malathion + Eudesmol na bioassay ọgwụ ahụhụ ndị toro eto. Lekwasị anya na nnukwu ebe ụmụ ahụhụ iji gosi ma ngwakọta ndị a dị irè nwere ike ịrụ ọrụ megide ọtụtụ mmadụ n'ebe dị oke ibu. Njikọ ndị a niile na-egosi mmetụta synergistic megide nnukwu ìgwè ụmụ ahụhụ. Enwetara nsonaazụ ndị yiri ya maka njikọta larvicidal synergistic kacha mma nke a nwalere megide nnukwu ìgwè ụmụ ahụhụ Aedes aegypti. Ya mere, enwere ike ikwu na njikọta synergistic larvicidal na nke ndị toro eto nke ogige EO osisi bụ ihe siri ike megide kemịkalụ sịntetik dị adị ma enwere ike iji ya ọzọ chịkwaa ọnụọgụgụ Aedes aegypti. N'otu aka ahụ, enwere ike iji ngwakọta dị irè nke larvicides sịntetik ma ọ bụ ọgwụ ndị toro eto na terpenes belata dose nke thymetphos ma ọ bụ malathion nke enyere anwụnta. Njikọ ndị a dị ike nwere ike inye azịza maka ọmụmụ ihe n'ọdịnihu gbasara mgbanwe nke iguzogide ọgwụ na anwụnta Aedes.
E si n'Ebe Nnyocha Ahụike Mpaghara, Dibrugarh, Indian Council of Medical Research chịkọta àkwá Aedes aegypti ma debe ya n'okpuru okpomọkụ a na-achịkwa (28 ± 1 °C) na iru mmiri (85 ± 5%) na Ngalaba Zoology, Mahadum Gauhati n'okpuru ọnọdụ ndị a: A kọwara Arivoli na ndị ọzọ. Mgbe ha gbawara, e nyere ụmụ ahụhụ nri (ntụ ntụ bisikiiti nkịta na yist n'ogo 3:1) ma nye ndị okenye mmiri glucose 10%. Malite n'ụbọchị nke atọ mgbe ha pụtasịrị, a na-ahapụ ụmụ nwanyị anwụnta toro eto ka ha mịa ọbara oke albino. Mikpuo akwụkwọ nzacha n'ime mmiri n'ime iko ma tinye ya n'ime ụlọ e ji akwa tee.
Ihe atụ osisi ahọpụtara dịka akwụkwọ eucalyptus (Myrtaceae), basil dị nsọ (Lamiaceae), mint (Lamiaceae), melaleuca (Myrtaceae) na bulbs allium (Amaryllidaceae). E nwetara ya site na Guwahati ma Ngalaba Botany, Mahadum Gauhati chọpụta ya. E jiri ngwa Clevenger mee ka ihe atụ osisi ndị a chịkọtara (500 g) dị na hydrodistillation ruo awa isii. E chịkọtara EO e wepụtara na karama iko dị ọcha ma debe ya na okpomọkụ 4°C maka ọmụmụ ihe ọzọ.
A mụrụ nsí nke larvicitis site na iji usoro ọkọlọtọ nke Òtù Ahụike Ụwa 67 gbanwere ntakịrị. Jiri DMSO dị ka emulsifier. A nwalere ntinye EO ọ bụla na mbụ na 100 na 1000 ppm, na-ekpughe larvae 20 na nke ọ bụla. Dabere na nsonaazụ ya, etinyere oke ntinye na ndekọ ọnwụ site na awa 1 ruo awa 6 (na nkeji 1), na awa 24, awa 48 na awa 72 mgbe ọgwụgwọ gasịrị. A chọpụtara ntinye nke dị n'okpuru ala (LC50) mgbe awa 24, 48 na 72 nke ikpughe. A nwalere ntinye nke ọ bụla n'ụzọ atọ yana otu njikwa na-adịghị mma (naanị mmiri) na otu njikwa dị mma (mmiri e ji DMSO gwọọ). Ọ bụrụ na pup apụta ma ihe karịrị 10% nke larvae nke otu njikwa ahụ nwụọ, a na-emegharị nnwale ahụ. Ọ bụrụ na ọnụego ọnwụ na otu njikwa dị n'etiti 5-10%, jiri usoro mmezi Abbott 68.
E jiri usoro Ramar et al. 69 kọwara mee ihe maka nnwale bioassay nke ndị toro eto megide Aedes aegypti site na iji acetone dị ka ihe mgbaze. E buru ụzọ nwalee EO ọ bụla megide anwụnta Aedes aegypti toro eto na mkpokọta nke 100 na 1000 ppm. Tinye 2 ml nke ngwọta ọ bụla akwadoro na nọmba Whatman. Otu mpempe akwụkwọ nzacha (nha 12 x 15 cm2) ma hapụ acetone ka ọ gbapụ ruo nkeji iri. E jiri akwụkwọ nzacha ejiri naanị 2 ml nke acetone gwọọ dị ka njikwa. Mgbe acetone gbapụrụ, a na-etinye akwụkwọ nzacha ejiri gwọọ na akwụkwọ nzacha njikwa na tube cylindrical (omimi 10 cm). E bufere anwụnta iri na-anaghị eri ọbara na ụbọchị atọ ruo anọ gaa na mkpokọta atọ nke mkpokọta ọ bụla. Dabere na nsonaazụ nke nnwale mbụ, a nwalere mkpokọta dị iche iche nke mmanụ ahọpụtara. E dekọrọ ọnwụ n'ime awa 1, awa 2, awa 3, awa 4, awa 5, awa 6, awa 24, awa 48 na awa 72 mgbe anwụnta gbapụtasịrị. Gbakọọ uru LC50 maka oge mkpughe nke awa 24, awa 48 na awa 72. Ọ bụrụ na ọnụego ọnwụ nke mpaghara njikwa karịrị 20%, megharịa ule ahụ dum. N'otu aka ahụ, ọ bụrụ na ọnụego ọnwụ na otu njikwa karịrị 5%, gbanwee nsonaazụ maka ihe nlele ejiri ọgwụgwọ site na iji usoro Abbott68.
E mere nyocha chromatography gas (Agilent 7890A) na mass spectrometry (Accu TOF GCv, Jeol) iji nyochaa ihe mejupụtara mmanụ dị mkpa ahọpụtara. E tinyere GC ihe nchọpụta FID na kọlụm capillary (HP5-MS). Gas nke na-ebu ya bụ helium, ọnụego mmiri ya bụ 1 ml/min. Mmemme GC na-eme ka Allium sativum dị na 10:80-1M-8-220-5M-8-270-9M na Ocimum Sainttum dị na 10:80-3M-8-200-3M-10-275-1M-5 – 280, maka mint 10:80-1M-8-200-5M-8-275-1M-5-280, maka eucalyptus 20.60-1M-10-200-3M-30-280, nakwa maka uhie. Maka otu puku oyi akwa, ha bụ 10: 60-1M-8-220-5M-8-270-3M.
Achọpụtara ihe ndị bụ isi nke EO ọ bụla dabere na pasentị mpaghara agbakọrọ site na nsonaazụ GC chromatogram na mass spectrometry (nke a na-ezo aka na nchekwa data ọkọlọtọ NIST 70).
A họọrọ ihe abụọ dị mkpa dị na EO ọ bụla dabere na nsonaazụ GC-MS wee zụta ha n'aka Sigma-Aldrich na ịdị ọcha 98–99% maka nyocha bio ndị ọzọ. A nwalere ihe ndị ahụ maka irè larvicidal na nke ndị okenye megide Aedes aegypti dịka akọwara n'elu. A tụlere larvicides tamephosate sịntetik a na-ejikarị eme ihe (Sigma Aldrich) na malathion ọgwụ okenye (Sigma Aldrich) iji tụnyere irè ha na ihe ndị a họọrọ, na-agbaso otu usoro ahụ.
A kwadebere ngwakọta abụọ nke ngwakọta terpene ahọpụtara na ngwakọta terpene yana organophosphates azụmaahịa (tilephos na malathion) site na ịgwakọta dose LC50 nke ngwakọta ọ bụla na nha 1: 1. A nwalere ngwakọta ndị a kwadebere na ọkwa larval na nke ndị toro eto nke Aedes aegypti dịka akọwara n'elu. Emere nyocha bioassay ọ bụla na atọ maka ngwakọta ọ bụla yana atọ maka ngwakọta ọ bụla dị na ngwakọta ọ bụla. E dekọrọ ọnwụ nke ụmụ ahụhụ ndị a na-atụ anya ya mgbe awa 24 gachara. Gbakọọ ọnụego ọnwụ a tụrụ anya ya maka ngwakọta abụọ site na iji usoro a.
ebe E = a tụrụ anya na ọnụọgụ ọnwụ nke anwụnta Aedes aegypti na nzaghachi na njikọta abụọ, ya bụ njikọ (A + B).
A kpọrọ mmetụta nke ngwakọta abụọ ọ bụla aha dị ka synergistic, emegide, ma ọ bụ enweghị mmetụta dabere na uru χ2 agbakọrọ site na usoro Pavla52 kọwara. Gbakọọ uru χ2 maka njikọta ọ bụla site na iji usoro a.
A kọwara mmetụta nke njikọta dị ka synergistic mgbe uru χ2 agbakọrọ karịrị uru tebụl maka ogo nnwere onwe kwekọrọ (oge ntụkwasị obi 95%) na ọ bụrụ na achọpụta na ọnwụ a hụrụ gafere ọnwụ a tụrụ anya ya. N'otu aka ahụ, ọ bụrụ na uru χ2 agbakọrọ maka njikọta ọ bụla gafere uru tebụl yana ogo nnwere onwe ụfọdụ, mana ọnwụ a hụrụ dị ala karịa ọnwụ a tụrụ anya ya, a na-ewere ọgwụgwọ ahụ dị ka ihe mmegide. Ọ bụrụkwa na n'ime njikọta ọ bụla uru agbakọrọ nke χ2 dị obere karịa uru tebụl na ogo nnwere onwe kwekọrọ, a na-ewere njikọta ahụ dị ka ihe na-enweghị mmetụta.
A họọrọ ngwakọta atọ ruo anọ nwere ike ịdị n'otu (nje 100 na ọrụ ụmụ ahụhụ 50 na nke ndị toro eto) maka nnwale megide ọtụtụ ụmụ ahụhụ. Ndị toro eto) na-aga n'ihu dịka e kwuru n'elu. Tinyere ngwakọta ndị ahụ, a nwalekwara ngwakọta nke ọ bụla dị na ngwakọta ahọpụtara na ọnụọgụ nha nhata nke ụmụ ahụhụ Aedes aegypti na ndị toro eto. Oke njikọta ahụ bụ otu akụkụ nke dose LC50 nke otu ihe mejupụtara na akụkụ nke dose LC50 nke ihe mejupụtara nke ọzọ. Na bioassay nke ihe omume okenye, a gbazere ngwakọta ahọpụtara na acetone solvent ma tinye ya na akwụkwọ nzacha nke e kechiri n'ime akpa plastik cylindrical 1300 cm3. A gbapụrụ acetone ahụ ruo nkeji iri ma hapụ ndị toro eto. N'otu aka ahụ, na bioassay nke larvicidal, a gbazere doses nke ihe mejupụtara LC50 na nha nhata nke DMSO wee gwakọta ya na otu lita mmiri echekwara na akpa plastik 1300 cc, wee hapụ ụmụ ahụhụ ahụ.
E jiri SPSS (mbipụta 16) na ngwanrọ Minitab mee nyocha gbasara ọnụọgụ ọnwụ mmadụ 71 e dekọrọ iji gbakọọ uru LC50.
Oge ozi: Julaị-01-2024