Ịnweta ohere naọgwụ ahụhụ- ihe ndina e ji agwọ ọrịa na mmejuputa iwu IRS n'ezinụlọ nyere aka belata nke ukwuu na mmụba nke ọnụọgụgụ ndị na-akọ na ịba na-agbasa n'etiti ụmụ nwanyị dị afọ ịmụ nwa na Ghana. Nchọpụta a na-eme ka mkpa ọ dị maka nzaghachi zuru oke maka njikwa ịba iji tinye aka na iwepụ ịba na Ghana.
E si na Nnyocha Ihe Nleba Anya nke Ghana Malaria (GMIS) nweta data maka ọmụmụ ihe a. GMIS bụ nnyocha nke ndị Ghana Statistics Service mere site na Ọktoba ruo Disemba 2016. N'ọmụmụ ihe a, naanị ụmụ nwanyị dị afọ 15-49 sonyere na nnyocha ahụ. Ụmụ nwanyị nwere data na mgbanwe niile dị na nyocha ahụ.
Maka ọmụmụ ihe nke afọ 2016, MIS nke Ghana jiri usoro nlele ọtụtụ ọkwa n'ofe mpaghara iri niile nke mba ahụ. E kewara mba ahụ n'ime klas iri abụọ (mpaghara iri na ụdị ebe obibi - obodo ukwu/ime obodo). A na-akọwa otu ìgwè dị ka mpaghara nchịkọta ọnụ ọgụgụ mmadụ (CE) nke nwere ihe dị ka ezinụlọ 300–500. Na ọkwa nnwale mbụ, a na-ahọrọ otu ìgwè maka otu ọ bụla nwere ohere nha nhata. A họọrọ mkpokọta otu 200. Na ọkwa nnwale nke abụọ, a họpụtara ọnụ ọgụgụ ezinụlọ 30 n'enweghị usoro site na otu ọ bụla ahọpụtara na-enweghị nnọchi. Mgbe ọ bụla o kwere mee, anyị gbara ụmụ nwanyị dị afọ 15–49 ajụjụ ọnụ n'ezinụlọ ọ bụla [8]. Nnyocha mbụ ahụ gbara ụmụ nwanyị 5,150 ajụjụ ọnụ. Agbanyeghị, n'ihi enweghị nzaghachi na ụfọdụ mgbanwe, a gụnyere ụmụ nwanyị 4861 na ọmụmụ ihe a, nke na-anọchite anya 94.4% nke ụmụ nwanyị nọ na nlele ahụ. Data gụnyere ozi gbasara ụlọ, ezinụlọ, njirimara ụmụ nwanyị, mgbochi ịba, na ihe ọmụma gbasara ịba. E ji sistemụ ajụjụ ọnụ nkeonwe nke kọmputa nyere aka na ya (CAPI) chịkọta data na mbadamba na akwụkwọ ajụjụ. Ndị njikwa data na-eji sistemụ Census and Survey Processing (CSPro) dezie ma jikwaa data.
Isi ihe si na nnyocha a pụta bụ na ụmụ nwanyị dị afọ 15-49 nwere ọrịa ịba, nke a kọwara dịka ụmụ nwanyị kwuru na ha nwere ma ọ dịkarịa ala otu ihe merenụ n'ime ọnwa 12 tupu ọmụmụ ihe ahụ. Nke ahụ pụtara na e jirila ọrịa ịba nke ndị inyom dị afọ 15-49 mere ihe nnọchianya maka RDT ma ọ bụ microscopy positivity n'etiti ụmụ nwanyị n'ihi na ule ndị a adịghị n'etiti ụmụ nwanyị n'oge ọmụmụ ihe ahụ.
Ihe ndị a gụnyere inweta ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ ahụhụ mee (ITN) n'ezinụlọ na iji IRS eme ihe n'ime ọnwa iri na abụọ tupu nnyocha ahụ. E weere ezinụlọ ndị natara ọgwụ abụọ ahụ dị ka ndị sonyeere. A kọwara ezinụlọ ndị nwere ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ ahụhụ mee dị ka ụmụ nwanyị bi n'ezinụlọ ndị nwere opekata mpe otu ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ ahụhụ mee, ebe a kọwara ezinụlọ ndị nwere IRS dị ka ụmụ nwanyị bi n'ezinụlọ ndị e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ n'ime ọnwa iri na abụọ tupu nnyocha ụmụ nwanyị.
Nnyocha ahụ lere anya n'ụdị abụọ sara mbara nke ihe ndị na-agbagwoju anya, ya bụ njirimara ezinụlọ na njirimara onye ọ bụla. Gụnyere njirimara ezinụlọ; mpaghara, ụdị obibi (ime obodo-obodo ukwu), okike nke onye isi ezinụlọ, nha ezinụlọ, oriri ọkụ eletrik ezinụlọ, ụdị mmanụ esi nri (siri ike ma ọ bụ nke na-esighị ike), ihe dị n'ala isi, ihe dị n'elu ụlọ, ihe e ji ekpuchi elu ụlọ, ebe mmiri ọṅụṅụ si (emeziwanye ma ọ bụ nke na-esighị), ụdị ụlọ mposi (emeziwanye ma ọ bụ nke na-esighị) na ụdị akụnụba ezinụlọ (ndị ogbenye, ndị etiti na ndị ọgaranya). E degharịrị ụdị njirimara ezinụlọ dịka ọkọlọtọ akụkọ DHS si dị na akụkọ GMIS nke 2016 na 2014 Ghana Demographic Health Survey (GDHS) [8, 9]. Àgwà onwe onye a tụlere gụnyere afọ nwanyị a ugbu a, ọkwa agụmakwụkwọ kachasị elu, ọnọdụ afọ ime n'oge ajụjụ ọnụ ahụ, ọnọdụ mkpuchi ahụike, okpukperechi, ozi gbasara ikpughe na ịba n'ime ọnwa isii tupu ajụjụ ọnụ ahụ, na ọkwa ihe ọmụma nwanyị ahụ gbasara nsogbu ịba. E jiri ajụjụ ihe ọmụma ise tụlee ihe ụmụ nwanyị maara, gụnyere ihe ụmụ nwanyị maara ihe na-akpata ịba, ihe mgbaàmà nke ịba, ụzọ e si egbochi ịba, ọgwụgwọ ịba, na ịmara na Ghana National Health Insurance Scheme (NHIS) na-ekpuchi ịba. A na-ewere ụmụ nwanyị nwetara 0–2 dị ka ndị nwere obere ihe ọmụma, a na-ewere ụmụ nwanyị nwetara 3 ma ọ bụ 4 dị ka ndị nwere obere ihe ọmụma, a na-ewerekwa ụmụ nwanyị nwetara 5 dị ka ndị nwere ihe ọmụma zuru oke gbasara ịba. A na-ejikọta mgbanwe dị iche iche na ịnweta ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ, IRS, ma ọ bụ ịba n'akwụkwọ.
A chịkọtara njirimara ndabere ụmụ nwanyị site na iji ugboro na pasentị maka mgbanwe dị iche iche, ebe a chịkọtara mgbanwe ndị na-aga n'ihu site na iji ụzọ na ọdịiche ọkọlọtọ. A chịkọtara njirimara ndị a site na ọnọdụ ntinye aka iji nyochaa enweghị nguzozi na nhazi ọnụọgụ mmadụ nke na-egosi echiche mgbagwoju anya nwere ike ịdị. E jiri map contour kọwaa oke ịba nke ndị inyom kọrọ onwe ha na mkpuchi nke ọgwụgwọ abụọ ahụ site na ọnọdụ mpaghara. Ejiri Scott Rao chi-square ule statistics, nke na-akọwa njirimara nhazi nyocha (dịka, nhazi, nchịkọta, na ibu nlele), iji nyochaa njikọ dị n'etiti oke ịba nke ndị mmadụ kọrọ onwe ha na ohere ịnweta ma ọgwụgwọ na njirimara ọnọdụ. A gbakọrọ oke ịba nke ndị mmadụ kọrọ onwe ha dị ka ọnụọgụgụ ụmụ nwanyị nwere opekata mpe otu ihe omume nke ịba n'ime ọnwa 12 tupu nyocha ahụ kewara ya na ngụkọta ọnụọgụgụ ụmụ nwanyị ruru eru nyochachara.
E jiri usoro Poisson regression gbanwere agbanwe iji chọpụta mmetụta nke ịnweta ọgwụgwọ njikwa ịba na oke ịba nke ụmụ nwanyị kọrọ onwe ha16, mgbe emezigharịrị maka ohere ọgwụgwọ (IPTW) na ibu nyocha site na iji ụdị "svy-linearization" na Stata IC. (Stata Corporation, College Station, Texas, USA). A na-eme atụmatụ ohere ọgwụgwọ (IPTW) maka ọgwụgwọ "i" na "j" nwanyị dị ka ndị a:
A na-agbanwezi mgbanwe ibu ikpeazụ ejiri mee ihe na ụdị nhazi Poisson dịka ndị a:
N'ime ha, \(fw_{ij}\) bụ mgbanwe ibu ikpeazụ nke j nkeonwe na ntinye aka i, \(sw_{ij}\) bụ ibu nlereanya nke j nkeonwe na ntinye aka i na GMIS nke afọ 2016.
E jiri iwu "akara, dydx (intervention_i)" dị na Stata mee atụmatụ ọdịiche dị n'etiti ihe mgbochi "i" na oke ịba nke ụmụ nwanyị kọrọ na ha na-agbasa n'etiti onwe ha mgbe e tinyere ụdị Poisson regression agbanwere iji chịkwaa ya. Ihe niile hụrụ mgbanwe ndị na-agbagwoju anya.
E jikwa ụdị mgbanwe atọ dị iche iche mee ihe dịka nyocha mmetụta uche: mgbanwe ọnụọgụ abụọ, mgbanwe puru omume, na ụdị mgbanwe linear iji chọpụta mmetụta nke ọgwụgwọ ọ bụla maka njikwa ịba na mmụba ịba nke ụmụ nwanyị Ghana kọrọ onwe ha. E mere atụmatụ oge ntụkwasị obi 95% maka atụmatụ ọnụọgụgụ niile, oke mmụba, na atụmatụ mmetụta. E weere nyocha ọnụọgụgụ niile dị na ọmụmụ a dị ka ihe dị mkpa na ọkwa alpha nke 0.050. Ejiri Stata IC version 16 (StataCorp, Texas, USA) mee nyocha ọnụọgụgụ.
N'ihe atụ anọ nke mgbanwe ọrịa, ọnụọgụgụ ndị mmadụ kọrọ na ha nwere ọrịa ịba adịchaghị ala n'etiti ụmụ nwanyị na-enweta ma ITN ma IRS ma e jiri ya tụnyere ụmụ nwanyị na-enweta naanị ITN. Ọzọkwa, na ihe nlereanya ikpeazụ, ndị mmadụ na-eji ma ITN ma IRS egosighi mbelata dị ukwuu na ọnụọgụgụ ịba ma e jiri ya tụnyere ndị na-eji IRS naanị.
Mmetụta nke ohere ịnweta ọgwụ mgbochi ịba na oke ịba nke ụmụ nwanyị na-akọ akụkọ gbasara oke ịba site na njirimara ezinụlọ
Mmetụta nke ohere ịnweta ọgwụgwọ njikwa ịba na mgbasa nke ịba n'etiti ụmụ nwanyị, site na njirimara ụmụ nwanyị.
Otu atụmatụ mgbochi ọrịa ịba nyere aka belata oke ọnụọgụgụ ndị ọrịa ịba n'etiti ụmụ nwanyị dị afọ ịmụ nwa na Ghana. Akụkọ gbasara ọrịa ịba nke onwe ya belatara site na 27% n'etiti ụmụ nwanyị na-eji ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ nje mee na IRS. Nchọpụta a kwekọrọ na nsonaazụ nke nnwale a na-achịkwa nke gosiri obere ọnụego nke ọrịa ịba DT n'etiti ndị na-eji IRS ma e jiri ya tụnyere ndị na-abụghị ndị IRS na mpaghara nwere nnukwu ọnụọgụgụ ọrịa ịba mana ọkwa dị elu nke ohere ITN na Mozambique [19]. Na ugwu Tanzania, ejikọtara ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ nje mee na IRS iji belata njupụta Anopheles na ọnụego ịgba ọgwụ mgbochi ụmụ ahụhụ [20]. Nnyocha ọnụọgụgụ mmadụ na mpaghara Nyanza dị na ọdịda anyanwụ Kenya na-akwadokwa atụmatụ njikwa vektọ agbakwunyere, nke chọpụtara na ịgba ọgwụ n'ime ụlọ na ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ nje mee dị irè karịa ọgwụ ahụhụ. Njikọta ahụ nwere ike inye nchebe ọzọ megide ọrịa ịba. A na-atụle netwọk iche iche [21].
Nnyocha a mere atụmatụ na pasentị iri atọ na anọ nke ụmụ nwanyị nwere ọrịa ịba n'ime ọnwa iri na abụọ tupu nnyocha ahụ, yana atụmatụ oge ntụkwasị obi nke pasentị iri itoolu na ise (32–36%). Ụmụ nwanyị bi n'ezinụlọ nwere ihe mgbochi ọrịa ịba e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ (33%) nwere obere ọnụego ọrịa ịba e ji ọgwụ ahụhụ kọọrọ onwe ha karịa ụmụ nwanyị bi n'ezinụlọ na-enweghị ihe mgbochi ọrịa ahụhụ e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ (39%). N'otu aka ahụ, ụmụ nwanyị bi n'ezinụlọ ndị a gbanyere ọgwụ nwere ọnụego ọrịa ịba nke pasentị iri atọ na abụọ, ma e jiri ya tụnyere pasentị iri atọ na ise n'ezinụlọ ndị a na-agbaghị ọgwụ ahụhụ. Ụlọ mposi adịghị mma, ọnọdụ ịdị ọcha adịghịkwa mma. Ọtụtụ n'ime ha dị n'èzí, mmiri ruru unyi na-agbakọta n'ime ha. Mmiri ndị a na-adịghị akwụsi ike, ruru unyi na-enye ebe obibi zuru oke maka anwụnta Anopheles, bụ́ isi ihe na-akpata ọrịa ịba na Ghana. N'ihi ya, ụlọ mposi na ọnọdụ ịdị ọcha adịghị mma, nke butere mmụba nke ọrịa ịba n'ime ndị mmadụ. A ga-eme mgbalị iji melite ụlọ mposi na ọnọdụ ịdị ọcha n'ezinụlọ na obodo.
Nnyocha a nwere ọtụtụ oke dị mkpa. Nke mbụ, ọmụmụ ihe a jiri data nyocha nke ngalaba dị iche iche, nke mere ka o sie ike ịtụle ihe kpatara ya. Iji merie oke a, e jiri usoro ọnụọgụgụ nke ihe kpatara ya mee atụmatụ mmetụta ọgwụgwọ nkezi nke ọgwụgwọ ahụ. Nyocha ahụ na-agbanwe maka ọrụ ọgwụgwọ ma na-eji nnukwu mgbanwe iji tụọ ihe nwere ike ịpụta maka ụmụ nwanyị ezinụlọ ha natara ọgwụgwọ ahụ (ọ bụrụ na enweghị ọgwụgwọ) na maka ụmụ nwanyị ezinụlọ ha na-enwetaghị ọgwụgwọ ahụ.
Nke abụọ, inweta ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ apụtaghị na e ji ụgbụ ọgwụ e ji ọgwụ ahụhụ gwọọ, yabụ a ga-akpachara anya mgbe a na-akọwa ihe si na ya pụta na nkwubi okwu nke ọmụmụ a pụta. Nke atọ, ihe si na nnyocha a pụta gbasara ịba n'etiti ụmụ nwanyị bụ ihe na-egosi etu ụmụ nwanyị si enwe ịba n'ime ọnwa iri na abụọ gara aga, ya mere, ọkwa ihe ọmụma ụmụ nwanyị nwere gbasara ịba nwere ike ịdị iche, ọkachasị ndị a na-achọpụtabeghị.
N'ikpeazụ, nnyocha ahụ akọwaghị ọtụtụ ikpe ịba maka onye ọ bụla sonyere n'ime oge ntụaka otu afọ, ma ọ bụ kpọmkwem oge nke ihe omume na ọgwụgwọ ịba. N'ihi oke nke ọmụmụ ihe nlele, nnwale ndị siri ike karị ga-abụ ihe dị mkpa ịtụle maka nyocha n'ọdịnihu.
Ezinụlọ ndị natara ma ITN ma IRS nwere obere ọnụọgụgụ ndị na-akọ na ha nwere ịba karịa ezinụlọ ndị na-enwetaghị otu enyemaka. Nchọpụta a na-akwado oku maka njikọta nke mgbalị iji chịkwaa ịba iji nye aka na iwepụ ịba na Ghana.
Oge ozi: Ọktoba-15-2024