DEETso otu n'ime ọgwụ ole na ole a chọpụtara na ha dị irè megide anwụnta, akọrọ, na ụmụ ahụhụ ndị ọzọ na-akpasu iwe. Mana ebe ọ bụ na kemịkalụ a siri ike, olee otú DEET si dị nchebe nye ụmụ mmadụ?
A na-ahụ DEET, nke ndị na-emepụta ọgwụ na-akpọ N,N-diethyl-m-toluamide, na ma ọ dịkarịa ala ngwaahịa 120 edenyere aha na US Environmental Protection Agency (EPA). Ngwaahịa ndị a gụnyere ọgwụ fesa, ọgwụ fesa, ude mmiri, na ihe nhicha aka.
Kemgbe e webatara DEET n'ihu ọha na mbụ na 1957, Ụlọ Ọrụ Nchedo Gburugburu Ebe Obibi emeela nyocha abụọ sara mbara gbasara nchekwa kemịkalụ ahụ.
Mana Bethany Huelskoetter, APRN, DNP, onye na-ahụ maka ọgwụ ezinụlọ na OSF Healthcare, kwuru na ụfọdụ ndị ọrịa na-ezere ngwaahịa ndị a, na-ahọrọ ndị a na-ere dị ka "ihe okike" ma ọ bụ "ihe ọkụkụ."
Ọ bụ ezie na a pụrụ ire ọgwụ ndị ọzọ a dị ka ndị na-adịghị egbu egbu, mmetụta ha na-adịghị adịte aka dịka DEET.
"Mgbe ụfọdụ, ọ gaghị ekwe omume izere ọgwụ ndị na-egbu kemịkalụ. DEET bụ ọgwụ na-egbu egbu dị irè nke ukwuu. N'ime ọgwụ ndị na-egbu egbu niile dị n'ahịa, DEET bụ uru kacha mma maka ego ahụ," Huelskoetter gwara Verywell.
Jiri ọgwụ mgbochi dị irè iji belata ihe ize ndụ nke itching na ahụ erughị ala site na ata ụmụ ahụhụ. Mana ọ nwekwara ike ịbụ ihe mgbochi ahụike: Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara nde mmadụ na-ebute ọrịa Lyme kwa afọ mgbe a tara akọrọ, ihe dị ka nde mmadụ 7 ebutewokwa ọrịa ahụ kemgbe nje West Nile nke anwụnta na-ebute na US na 1999. Ndị butere nje ahụ.
Dịka Consumer Reports si kwuo, a na-enye DEET ọkwa mgbe niile dị ka ihe kachasị arụ ọrụ na ọgwụ mgbochi ụmụ ahụhụ na mkpokọta nke opekata mpe 25%. N'ozuzu, ka DEET dị elu na ngwaahịa, otú ahụ ka mmetụta nchebe ahụ na-adịte aka.
Ihe ndị ọzọ na-egbu egbu gụnyere picaridin, permethrin, na PMD (mmanụ lemon eucalyptus).
Nnyocha e mere n'afọ 2023 nke nwalere ọgwụ iri abụọ e ji egbu mmanụ dị mkpa chọpụtara na mmanụ dị mkpa anaghị adịte aka karịa otu awa na ọkara, ụfọdụ anaghịkwa arụ ọrụ nke ọma mgbe ihe na-erughị otu nkeji gasịrị. Ma e jiri ya tụnyere ya, ọgwụ DEET nwere ike ịchụpụ anwụnta ruo ihe dị ka awa isii ma ọ dịkarịa ala.
Dịka Ụlọ Ọrụ Maka Ihe Ndị Na-egbu Egbu na Ndekọ Ọrịa (ATSDR) si kwuo, mmetụta ọjọọ sitere na DEET adịghị adịkarị. N'akụkọ nke afọ 2017, ụlọ ọrụ ahụ kwuru na pasent 88 nke mkpughe DEET a kọrọ na ebe a na-achịkwa nsị emeghị ka ihe mgbaàmà chọrọ ọgwụgwọ site na usoro nlekọta ahụike. Ihe dị ka ọkara nke ndị mmadụ ahụghị mmetụta ọjọọ ọ bụla, ọtụtụ n'ime ndị ọzọ nwekwara naanị obere mgbaàmà, dị ka ụra, iwe akpụkpọ ahụ, ma ọ bụ ụkwara nwa oge, nke kwụsịrị ngwa ngwa.
Mmeghachi omume siri ike na DEET na-ebutekarị mgbaàmà akwara dịka ọdịdọ, njikwa akwara na-adịghị mma, omume ike ike, na nsogbu nghọta.
"Ọ bụrụ na e lee ya anya na ọtụtụ nde mmadụ na United States na-eji DEET kwa afọ, ọ dị obere akụkọ gbasara mmetụta ahụike dị njọ site na iji DEET," ka akụkọ ATSDR kwuru.
I nwekwara ike izere ịta ụmụ ahụhụ site n'iyi aka ogologo na ihicha ma ọ bụ izere ebe ọ bụla ụmụ ahụhụ na-amụ nwa, dị ka mmiri kwụ ọtọ, ogige gị, na ebe ndị ọzọ ị na-agakarị.
Ọ bụrụ na ị họrọ iji ngwaahịa nwere DEET, soro ntuziaka dị na akara ngwaahịa ahụ. Dịka Ụlọ Ọrụ Maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa si kwuo, ị kwesịrị iji DEET kacha nta dị mkpa iji nọgide na-enwe nchebe - ọ bụghị ihe karịrị pasent 50.
Iji belata ihe ize ndụ nke iku ume ọgwụ ndị na-egbu egbu, CDC na-atụ aro ka e jiri ọgwụ ndị na-egbu egbu mee ihe n'ebe ikuku na-anaghị eru nke ọma kama n'ebe ndị mechiri emechi. Iji tee ya n'ihu gị, fesa ngwaahịa ahụ n'aka gị ma tee ya n'ihu gị.
Ọ gbakwụnyere, sị: “Ị chọrọ ka akpụkpọ ahụ gị nwee ike iku ume mgbe e tinyere ya n'ime ya, nakwa na ikuku na-abata nke ọma, ị gaghị enwe nsogbu akpụkpọ ahụ.”
DEET dị mma maka ụmụaka, mana Ụlọ Ọrụ Maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na-atụ aro ka ụmụaka na-erubeghị afọ 10 ghara iji ọgwụ mgbochi onwe ha. Ụmụaka na-erubeghị ọnwa abụọ ekwesịghị iji ngwaahịa nwere DEET.
Ọ dị mkpa ịkpọ oku ozugbo maka ebe a na-achịkwa nsí ma ọ bụrụ na i kuo ume ma ọ bụ loda ngwaahịa nwere DEET, ma ọ bụ ọ bụrụ na ngwaahịa ahụ abanye n'anya gị.
Ọ bụrụ na ị na-achọ ụzọ a pụrụ ịtụkwasị obi iji chịkwaa ụmụ ahụhụ, ọkachasị n'ebe anwụnta na akọrọ na-adịkarị, DEET bụ nhọrọ dị mma ma dị irè (ọ bụrụhaala na ejiri ya dịka akara si dị). Nhọrọ ndị sitere n'okike nwere ike ọ gaghị enye otu ọkwa nchebe ahụ, yabụ tụlee gburugburu ebe obibi na ihe egwu nke ọrịa ndị ụmụ ahụhụ na-ebute mgbe ị na-ahọrọ ihe na-egbochi ọrịa.
Oge ozi: Disemba-03-2024