Ndị bi n'ọnọdụ akụ na ụba ọha na eze dị ala (SES) bi n'ụlọ ọha na eze nke gọọmentị ma ọ bụ ụlọ ọrụ na-enye ego ọha na eze na-enyere aka nwere ike ịnwe nsogbu ọgwụ nje ndị a na-eji n'ime ụlọ n'ihi na a na-etinye ọgwụ nje n'ime ụlọ n'ihi nkwarụ ụlọ, enweghị nlekọta, wdg.
Na 2017, a tụrụ ọgwụ nje iri abụọ na asatọ n'ime ikuku dị n'ime ụlọ n'ime ụlọ obibi asaa dị ọnụ ala na Toronto, Canada, site na iji ihe nhicha ikuku a na-ebugharị ebugharị nke e ji otu izu rụọ. Ọgwụ nje ndị a nyochachara bụ ọgwụ nje sitere na klas ndị a: organochlorines, organophosphorus compounds, pyrethroids, na strobilurins.
Achọpụtara opekata mpe otu ọgwụ ahụhụ n'ime 89% nke nkeji, yana ọnụego nchọpụta (DRs) maka ọgwụ ahụhụ nke ọ bụla ruru 50%, gụnyere organochlorine ọdịnala na ọgwụ ahụhụ ndị a na-eji ugbu a. Pyrethroids ejiri ugbu a nwere DFs na njupụta kachasị elu, yana pyrethroid I nwere njupụta kachasị elu na njupụta nke usoro particulate na 32,000 pg/m3. Heptachlor, nke a machibidoro na Canada na 1985, nwere atụmatụ kachasị elu nke njupụta ikuku (particulate matter plus gas phase) na 443,000 pg/m3. Njupụta nke heptachlor, lindane, endosulfan I, chlorothalonil, allethrin, na permethrin (ma e wezụga n'otu nnyocha) dị elu karịa nke a tụrụ n'ụlọ ndị nwere obere ego akọpụtara n'ebe ọzọ. Na mgbakwunye na iji ọgwụ ahụhụ eme ihe maka njikwa ahụhụ na ojiji ha na ihe owuwu na agba, ise siga nwere njikọ dị ukwuu na njupụta nke ọgwụ ahụhụ ise ejiri na ihe ọkụkụ ụtaba. Nkesa nke ọgwụ nje nwere oke DF n'ụlọ dị iche iche na-egosi na isi ihe ndị a chọpụtara bụ mmemme njikwa ahụhụ nke ndị njikwa ụlọ na/ma ọ bụ ojiji ọgwụ nje nke ndị bi na ya.
Ebe obibi ọha na eze ndị na-enweghị ego na-arụ ọrụ dị oke mkpa, mana ụlọ ndị a nwere ike ibute nje ma na-adabere na ọgwụ nje iji lekọta ha. Anyị chọpụtara na 89% nke ụlọ iri anọ na isii niile a nwalere gosiri ma ọ dịkarịa ala otu n'ime ọgwụ nje iri abụọ na asatọ, yana pyrethroids ejirila ugbu a na organochlorines amachibidoro ogologo oge (dịka ọmụmaatụ, DDT, heptachlor) nwere oke kachasị elu n'ihi oke ha na-adịgide n'ime ụlọ. A tụkwara mkpokọta nke ọtụtụ ọgwụ nje ndị a na-edeghị aha maka ojiji n'ime ụlọ, dị ka strobilurins ejiri mee ihe na ihe owuwu na ọgwụ nje ndị a na-etinye na ihe ọkụkụ ụtaba. Nsonaazụ ndị a, data mbụ nke Canada gbasara ọtụtụ ọgwụ nje n'ime ụlọ, na-egosi na ndị mmadụ na-enweta ọtụtụ n'ime ha nke ọma.
A na-eji ọgwụ nje eme ihe nke ukwuu n'ịmepụta ihe ubi ugbo iji belata mmebi nke ụmụ ahụhụ na-akpata. Na 2018, ihe dị ka 72% nke ọgwụ nje a na-ere na Kanada ka ejiri mee ihe n'ọrụ ugbo, naanị 4.5% ejiri mee ihe n'ebe obibi.[1] Ya mere, ọtụtụ nnyocha gbasara oke ọgwụ nje na ikpughe elekwasịla anya n'ebe ọrụ ugbo.[2,3,4] Nke a na-ahapụ ọtụtụ oghere n'ihe gbasara profaịlụ ọgwụ nje na ọkwa n'ezinụlọ, ebe a na-ejikwa ọgwụ nje eme ihe nke ukwuu maka njikwa ụmụ ahụhụ. N'ebe obibi, otu ojiji ọgwụ nje n'ime ụlọ nwere ike ime ka a tọhapụ 15 mg nke ọgwụ nje n'ime gburugburu ebe obibi.[5] A na-eji ọgwụ nje eme ihe n'ime ụlọ iji chịkwaa ụmụ ahụhụ dị ka ọchịcha na ụmụ ahụhụ akwa. Ojiji ndị ọzọ nke ọgwụ nje gụnyere ijikwa ụmụ ahụhụ anụmanụ na ojiji ha dị ka ọgwụ nje na ngwá ụlọ na ngwaahịa ndị ahịa (dịka ọmụmaatụ, kapeeti ajị anụ, ákwà) na ihe owuwu (dịka ọmụmaatụ, agba mgbidi nwere ọgwụ nje, mgbidi akọrọ na-eguzogide ebu) [6,7,8,9]. Na mgbakwunye, ihe ndị bi n'ime ụlọ (dịka ọmụmaatụ, ise siga n'ime ụlọ) nwere ike ime ka a tọhapụ ọgwụ nje e ji akụ ụtaba n'ime ụlọ [10]. Ebe ọzọ e si enweta ọgwụ ahụhụ n'ime ụlọ bụ ibuga ha site n'èzí [11,12,13].
E wezụga ndị ọrụ ugbo na ezinụlọ ha, ụfọdụ ìgwè mmadụ nwekwara ike ibute ọgwụ ahụhụ. Ụmụaka na-enweta ọtụtụ ihe ndị na-emerụ ahụ n'ime ụlọ, gụnyere ọgwụ nje, karịa ndị okenye n'ihi oke ikuku iku ume, ịra uzuzu, na àgwà aka na ọnụ ma e jiri ya tụnyere ibu ahụ [14, 15]. Dịka ọmụmaatụ, Trunnel et al. chọpụtara na oke pyrethroid/pyrethrin (PYR) na nhicha ala nwere njikọ dị mma na oke metabolite PYR na mmamịrị ụmụaka [16]. DF nke metabolites pesticides PYR akọpụtara na Canadian Health Measure Study (CHMS) dị elu na ụmụaka dị afọ 3-5 karịa ndị okenye [17]. A na-ewerekwa ụmụ nwanyị dị ime na ụmụ ha dị ka ndị na-adịghị ike n'ihi ihe egwu nke ikpughe ọgwụ nje n'oge ndụ ha. Wyatt et al. kọrọ na ọgwụ nje na ihe nlele ọbara nne na nwa amụrụ ọhụrụ nwere njikọ dị ukwuu, kwekọrọ na mbufe nne na nwa ebu n'afọ [18].
Ndị bi n'ụlọ ndị na-enweghị ọkwa ma ọ bụ ndị na-enweghị ego nwere ike ibute ihe ndị na-emerụ emerụ n'ime ụlọ, gụnyere ọgwụ nje [19, 20, 21]. Dịka ọmụmaatụ, na Kanada, ọmụmụ ihe egosila na ndị nwere ọnọdụ akụ na ụba ọha na eze dị ala (SES) nwere ike ibute phthalates, ihe ndị na-egbochi ọkụ halogenated, ihe ndị na-eme ka organophosphorus plasticizers na ihe ndị na-egbochi ọkụ, na polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) karịa ndị nwere SES dị elu [22,23,24]. Ụfọdụ n'ime nchọpụta ndị a metụtara ndị bi na "ụlọ mmekọrịta mmadụ na ibe ya," nke anyị kọwara dị ka ụlọ mgbazinye nke gọọmentị (ma ọ bụ ụlọ ọrụ gọọmentị na-akwado) na-enye aka na ya nke nwere ndị bi na ọnọdụ akụ na ụba ọha na eze dị ala [25]. Ebe obibi mmekọrịta mmadụ na ibe ya n'ụlọ obibi dị iche iche (MURBs) nwere ike ibute ọrịa nje, ọkachasị n'ihi ntụpọ nhazi ha (dịka ọmụmaatụ mgbawa na oghere dị na mgbidi), enweghị mmezi/nrụzi kwesịrị ekwesị, ọrụ nhicha na mkpofu ihe na-ezighi ezi, na oke mmadụ na-enwekarị [20, 26]. Ọ bụ ezie na mmemme njikwa ahụhụ agbakwunyere dị iji belata mkpa ọ dị maka mmemme njikwa ahụhụ na njikwa ụlọ ma si otú a belata ihe egwu nke ikpughe ọgwụ ahụhụ, karịsịa n'ụlọ nwere ọtụtụ ụlọ, ụmụ ahụhụ nwere ike gbasaa n'ụlọ ahụ dum [21, 27, 28]. Mgbasa nke ahụhụ na ojiji ọgwụ ahụhụ metụtara ya nwere ike imetụta ịdị mma ikuku n'ime ụlọ ma kpughee ndị bi na ya n'ihe ize ndụ nke ikpughe ọgwụ ahụhụ, na-eduga na mmetụta ahụike na-adịghị mma [29]. Ọtụtụ nnyocha na United States egosila na ọkwa ikpughe nke ọgwụ ahụhụ amachibidoro na nke a na-eji ugbu a dị elu na ụlọ ndị nwere obere ego karịa na ụlọ ndị nwere nnukwu ego n'ihi adịghị mma ụlọ [11, 26, 30, 31, 32]. N'ihi na ndị bi na obere ego na-enwekarị obere nhọrọ maka ịpụ n'ụlọ ha, ha nwere ike ịnọ na-enweta ọgwụ ahụhụ mgbe niile n'ụlọ ha.
N'ụlọ, ndị bi n'ụlọ nwere ike ịnweta oke ọgwụ nje n'oge dị ogologo n'ihi na ihe fọdụrụ n'ọgwụ nje na-adịgide n'ihi enweghị ìhè anyanwụ, mmiri mmiri, na ụzọ mbibi nje bacteria [33,34,35]. Akọpụtala na ikpughe ọgwụ nje na-enwe mmetụta ahụike dị njọ dịka nkwarụ akwara ụbụrụ (karịsịa obere IQ n'ime ụmụ nwoke), yana kansa ọbara, kansa ụbụrụ (gụnyere kansa ụmụaka), mmetụta ndị metụtara mmebi endocrine, na ọrịa Alzheimer.
Dịka otu so na Mgbakọ Stockholm, Kanada nwere mmachi na OCP itoolu [42, 54]. Nnyocha ọzọ nke ihe achọrọ na iwu na Kanada emeela ka a kwụsị ojiji OPP na carbamate n'ime ụlọ niile.[55] Ụlọ Ọrụ Nchịkwa Ahụhụ nke Canada (PMRA) na-amachibidokwa ojiji ụfọdụ n'ime ụlọ nke PYR. Dịka ọmụmaatụ, a kwụsịla iji cypermethrin maka ọgwụgwọ na mgbasa ozi n'ime ụlọ n'ihi mmetụta ọ nwere ike inwe na ahụike mmadụ, ọkachasị n'ime ụmụaka [56]. Foto nke 1 na-enye nchịkọta nke mmachi ndị a [55, 57, 58].
Axis Y na-anọchite anya ọgwụ ahụhụ achọpụtara (n'elu oke nchọpụta nke usoro ahụ, Tebụl S6), ebe axis X na-anọchite anya oke nchịkọta nke ọgwụ ahụhụ n'ikuku n'oge usoro ihe dị n'elu oke nchọpụta. E nyere nkọwa nke ugboro ole nchọpụta na oke mkpokọta kachasị na Tebụl S6.
Ebumnuche anyị bụ ịtụle oke ikuku dị n'ime ụlọ na ikpughe (dịka ọmụmaatụ, iku ume) nke ọgwụ nje ndị e ji eme ihe ugbu a na nke ochie n'ime ezinụlọ ndị na-enweghị ọnọdụ akụ na ụba na mmekọrịta mmadụ na ibe ya bi na Toronto, Canada, na inyocha ụfọdụ ihe ndị metụtara ikpughe ndị a. Ebumnuche nke akwụkwọ a bụ imejupụta oghere dị na data gbasara ikpughe na ọgwụ nje ndị dị ugbu a na nke ochie n'ụlọ ndị nwere nsogbu, karịsịa ebe ọ bụ na data ọgwụ nje ndị dị n'ime ụlọ na Canada pere mpe nke ukwuu [6].
Ndị nchọpụta ahụ lere anya n'ọkwa ọgwụ ahụhụ dị n'ime ụlọ obibi mmadụ asaa nke MURB e wuru n'afọ 1970 n'ebe atọ dị na Obodo Toronto. Ụlọ niile dị ma ọ dịkarịa ala kilomita 65 site na mpaghara ọrụ ugbo ọ bụla (ewezuga ala azụ ụlọ). Ụlọ ndị a na-anọchite anya ebe obibi mmadụ na Toronto. Ọmụmụ ihe anyị bụ mgbakwunye nke ọmụmụ buru ibu nke lere anya na ọkwa ihe dị n'ime (PM) na ụlọ obibi mmadụ tupu na mgbe emelitere ike [59,60,61]. Ya mere, atụmatụ anyị bụ naanị ịchịkọta PM ikuku.
Maka blọk ọ bụla, e mepụtara mgbanwe ndị gụnyere nchekwa mmiri na ike (dịka ọmụmaatụ nnọchi nke ihe ikuku, ihe na-agba mmiri na ngwa ọkụ) iji belata oriri ike, melite ịdị mma ikuku n'ime ụlọ ma mee ka nkasi obi okpomọkụ dịkwuo elu [62, 63]. A na-ekewa ụlọ ndị ahụ dịka ụdị mmadụ bi na ha si dị: ndị agadi, ezinụlọ na ndị na-alụbeghị di. A kọwara atụmatụ na ụdị ụlọ ndị ahụ nke ọma n'ebe ọzọ [24].
E nyochachara ihe nlele nzacha ikuku iri anọ na isii e si na ụlọ obibi mmadụ iri anọ na isii nke MURB nweta n'oge oyi nke afọ 2017. Wang et al. [60] kọwara nhazi ọmụmụ ihe ahụ, nchịkọta ihe nlele, na usoro nchekwa nke ọma. N'ụzọ dị mkpirikpi, e tinyere ngwaọrụ nhicha ikuku Amaircare XR-100 nke nwere ihe nzacha ikuku dị elu nke 127 mm (ihe ejiri na nzacha HEPA) ruo otu izu. E ji ihe nhicha ikuku isopropyl hichaa ihe nhicha ikuku niile a na-ebugharị ebugharị tupu na mgbe ejiri ya mee ihe iji zere mmetọ gafere. E tinyere ihe nhicha ikuku a na-ebugharị ebugharị na mgbidi ụlọ obibi dị sentimita iri atọ site na ụlọ elu na/ma ọ bụ dịka ndị bi ebe ahụ si gwa ha ka ha zere nsogbu nye ndị bi ebe ahụ ma belata ohere ịnweta ikike na-enweghị ikike (lee Ozi Mgbakwunye SI1, Foto S1). N'oge nnwale kwa izu, usoro mgbasa ahụ bụ 39.2 m3/ụbọchị (lee SI1 maka nkọwa nke ụzọ eji achọpụta mmiri). Tupu e tinye ihe nlele ahụ na Jenụwarị na Febụwarị 2015, e mere nleta mbụ site n'ọnụ ụzọ ruo n'ọnụ ụzọ ma lelee njirimara ezinụlọ na omume onye bi na ya (dịka ise siga). E mere nnyocha ọzọ mgbe nleta ọ bụla gasịrị site na 2015 ruo 2017. E nyere nkọwa zuru ezu na Touchie et al. [64] N'ụzọ dị mkpirikpi, ebumnuche nke nyocha ahụ bụ inyocha omume onye bi na ya na mgbanwe nwere ike ime na njirimara ezinụlọ na omume onye bi na ya dịka ise siga, ọrụ ọnụ ụzọ na windo, na ojiji nke ihe mkpuchi ihe ma ọ bụ fan kichin mgbe a na-esi nri. [59, 64] Mgbe emezigharịrị ya, a nyochachara nzacha maka ọgwụ nje 28 a na-achọ (e weere endosulfan I na II na α- na γ-chlordane dị ka ihe dị iche iche, p,p′-DDE bụkwa metabolite nke p,p′-DDT, ọ bụghị ọgwụ nje), gụnyere ma ọgwụ nje ochie na nke oge a (Tebụl S1).
Wang na ndị otu ya [60] kọwara usoro mwepụ na nhicha nke ọma. E kewara ihe nlele nzacha ọ bụla ụzọ abụọ ma jiri otu ọkara mee nyocha nke ọgwụ nje iri abụọ na asatọ (Tebụl S1). Ihe nlele nzacha na oghere ụlọ nyocha nwere ihe nzacha eriri iko, otu maka ihe nlele ise ọ bụla maka ngụkọta nke itoolu, ejiri ihe nnọchite anya ọgwụ nje isii akpọrọ (Tebụl S2, Chromatographic Specialties Inc.) kpụọ iji chịkwaa mgbake. A tụkwara oke ọgwụ nje ndị a na-atụ anya ya na oghere ise. A na-etinye ihe nlele nzacha ọ bụla ugboro atọ maka nkeji iri abụọ nke ọ bụla na 10 mL nke hexane:acetone:dichloromethane (2:1:1, v:v:v) (ọkwa HPLC, Fisher Scientific). A chịkọtara ihe ndị dị n'elu ihe atọ ahụ ma tinye ha na 1 mL na Zymark Turbovap evaporator n'okpuru nitrogen na-aga n'ihu. E jiri kọlụm Florisil® SPE (Florisil® Superclean ENVI-Florisil SPE tubes, Supelco) sachaa ihe e si na ya wepụta ruo 0.5 mL site na iji Zymark Turbovap wee bufee ya na vial amber GC. E tinyeziri Mirex (AccuStandard®) (100 ng, Tebụl S2) dị ka ọkọlọtọ dị n'ime. E jiri gas chromatography-mass spectrometry (GC-MSD, Agilent 7890B GC na Agilent 5977A MSD) mee nyocha ahụ na mmetụta elektrọn na ụdị ionization kemịkalụ. E nyere paramita ngwa ọrụ na SI4 ma nye ozi ion quantitative na Tebụl S3 na S4.
Tupu e wepụta ya, e tinyere ihe nnọchite anya ọgwụ ahụhụ n'ime ihe nlele na oghere (Tebụl S2) iji nyochaa mgbake n'oge nyocha. Nweghachi nke ihe nrịbama dị na ihe nlele sitere na 62% ruo 83%; a gbaziri nsonaazụ niile maka kemịkalụ nke ọ bụla maka mgbake. E jiri ụkpụrụ ụlọ nyocha na oghere ubi dozie data ahụ oghere site na iji ụkpụrụ efu nke ụlọ ọgwụ ọ bụla (e depụtara uru na Tebụl S5) dịka ụkpụrụ Saini et al. [65] kọwara si dị: mgbe mkpokọta efu ahụ erughị 5% nke mkpokọta ihe nlele ahụ, e meghị mmezi efu maka kemịkalụ nke ọ bụla; mgbe mkpokọta efu ahụ bụ 5-35%, a gbaziri data ahụ oghere; ọ bụrụ na mkpokọta efu ahụ karịrị 35% nke uru ahụ, a tụfuru data ahụ. A kọwara oke nchọpụta usoro (MDL, Tebụl S6) dị ka nkezi mkpokọta nke ụlọ nyocha efu (n = 9) gbakwunyere ugboro atọ nke ọdịiche ọkọlọtọ. Ọ bụrụ na achọpụtaghị ngwakọta na oghere ahụ, ejiri oke mgbaàmà-na-mkpọtụ nke ihe mejupụtara ahụ na ngwọta ọkọlọtọ kachasị ala (~10:1) gbakọọ oke nchọpụta ngwaọrụ ahụ. E tinyere ihe ndị dị na nyocha ụlọ nyocha na ihe nlele ubi n'ime ya.
A na-agbanwe oke kemịkalụ dị na nzacha ikuku gaa na mkpokọta ihe ndị dị n'ikuku site na iji nyocha gravimetric, a na-agbanwekwa ọnụego mmiri nzacha na arụmọrụ nzacha gaa na mkpokọta ihe ndị dị n'ikuku dịka usoro 1 si dị:
ebe M (g) bụ mkpokọta oke PM nke nzacha ahụ jidere, f (pg/g) bụ mkpokọta ihe na-emerụ emerụ na PM anakọtara, η bụ arụmọrụ nzacha (a na-ewere na ọ bụ 100% n'ihi ihe nzacha na nha irighiri ihe [67]), Q (m3/h) bụ ọnụego ikuku volumetric site na ihe nhicha ikuku a na-ebugharị, na t (h) bụ oge nnyefe. E dekọrọ ibu nzacha ahụ tupu na mgbe ebufere ya. Wang et al. [60] nyere nkọwa zuru oke nke nha na ọnụego ikuku.
Usoro nlele ejiri mee ihe n'akwụkwọ a tụrụ naanị mkpokọta nke usoro ihe ndị dị ndụ. Anyị mere atụmatụ na oke ọgwụ ahụhụ hà nhata n'oge gas site na iji usoro Harner-Biedelman (Nhazi 2), na-eche na nhazi kemịkalụ dị n'etiti usoro ndị ahụ [68]. E nwetara usoro nke abụọ maka ihe ndị dị ndụ n'èzí, mana ejiriwokwa ya mee atụmatụ nkesa nke ihe ndị dị ndụ n'ikuku na gburugburu ime ụlọ [69, 70].
ebe log Kp bụ mgbanwe logarithmic nke ihe mejupụtara akụkụ-gas na ikuku, log Koa bụ mgbanwe logarithmic nke ihe mejupụtara octanol/air, Koa (enweghị nha), na \({fom}\) bụ akụkụ nke ihe dị ndụ na ihe mejupụtara (enweghị nha). A na-ewere uru fom dị ka 0.4 [71, 72]. E si na OPERA 2.6 nweta uru Koa site na iji dashboard nlekota kemịkalụ CompTox (US EPA, 2023) (Foto S2), ebe ọ bụ na o nwere atụmatụ kacha nta ma e jiri ya tụnyere ụzọ atụmatụ ndị ọzọ [73]. Anyị nwetakwara uru nnwale nke atụmatụ Koa na Kowwin/HENRYWIN site na iji EPISuite [74].
Ebe ọ bụ na ọgwụ nje niile achọpụtara DF bụ ≤50%, uru ya
Foto S3 na Tebụl S6 na S8 na-egosi ụkpụrụ Koa nke OPERA, ntinye nke usoro ihe nzacha (ihe nzacha) nke otu ọgwụ ahụhụ ọ bụla, na usoro gas agbakọrọ na mkpokọta ntinye. Ntinye nke usoro gas na oke mkpokọta nke ọgwụ ahụhụ achọpụtara maka otu kemịkalụ ọ bụla (ya bụ, Σ8OCP, Σ3OPP, Σ8PYR, na Σ3STR) enwetara site na iji ụkpụrụ Koa nnwale na nke agbakọrọ site na EPISuite dị na Tebụl S7 na S8, n'otu n'otu. Anyị na-akọ akụkọ ntinye nke usoro ihe ahụhụ a tụrụ ma tụnyere mkpokọta ntinye nke ikuku agbakọrọ ebe a (site na iji atụmatụ dabere na OPERA) yana ntinye nke ikuku sitere na obere akụkọ na-abụghị ọrụ ugbo nke ntinye nke ọgwụ ahụhụ ikuku na site na ọtụtụ ọmụmụ nke ezinụlọ SES dị ala [26, 31, 76,77,78] (Tebụl S9). Ọ dị mkpa ịmara na ntụnyere a dị nso n'ihi ọdịiche dị na usoro nlele na afọ ọmụmụ. Dịka anyị maara, data egosiri ebe a bụ nke mbụ tụrụ ọgwụ ahụhụ ndị ọzọ karịa organochlorine ọdịnala na ikuku ime ụlọ na Canada.
N'oge usoro ihe ndị ahụ, oke mkpokọta Σ8OCP achọpụtara bụ 4400 pg/m3 (Tebụl S8). OCP nwere oke mkpokọta kachasị bụ heptachlor (nke a machibidoro na 1985) yana oke mkpokọta kachasị nke 2600 pg/m3, wee soro p,p′-DDT (nke a machibidoro na 1985) yana oke mkpokọta kachasị nke 1400 pg/m3 [57]. Chlorothalonil nwere oke mkpokọta kachasị nke 1200 pg/m3 bụ ọgwụ nje na-egbu nje na ọgwụ nje nke a na-eji agba agba. Ọ bụ ezie na a kwụsịrị ndebanye aha ya maka ojiji n'ime ụlọ na 2011, DF ya ka dị na 50% [55]. Ọnụ ahịa DF na oke mkpokọta nke OCP ọdịnala na-egosi na ejirila OCPs mee ihe n'oge gara aga na ha na-adịgide adịgide n'ime ụlọ [6].
Nnyocha ndị gara aga egosila na afọ ime ụlọ nwere njikọ dị mma na oke OCP ndị meworo agadi [6, 79]. Dịka ọ dị na mbụ, a na-eji OCPs eme ihe maka njikwa ahụhụ n'ime ụlọ, ọkachasị lindane maka ọgwụgwọ nke isi nsị, ọrịa nke na-adịkarị n'ezinụlọ ndị nwere ọnọdụ akụ na ụba ọha na eze dị ala karịa n'ezinụlọ ndị nwere ọnọdụ akụ na ụba ọha na eze dị elu [80, 81]. Oke kachasị nke lindane bụ 990 pg/m3.
Maka mkpokọta ihe dị n'ime na usoro gas, heptachlor nwere oke kachasị elu, yana oke kachasị nke 443,000 pg/m3. Oke kachasị nke mkpokọta ikuku Σ8OCP nke a na-eme atụmatụ site na uru Koa na oke ndị ọzọ edepụtara na Tebụl S8. Oke nke heptachlor, lindane, chlorothalonil, na endosulfan I dị okpukpu 2 (chlorothalonil) ruo 11 (endosulfan I) karịa nke a hụrụ na nyocha ndị ọzọ gbasara ebe obibi dị elu na nke dị ala na United States na France nke a tụrụ afọ 30 gara aga [77, 82,83,84].
Oke kachasị elu nke OP atọ (Σ3OPPs) - malathion, trichlorfon, na diazinon - bụ 3,600 pg/m3. N'ime ndị a, naanị malathion ka edenyere aha maka ojiji obibi na Canada ugbu a.[55] Trichlorfon nwere oke kachasị elu nke phase particulate na ngalaba OPP, nke kachasị bụ 3,600 pg/m3. Na Canada, ejirila trichlorfon mee ihe dị ka ọgwụ nje na ngwaahịa ndị ọzọ na-egbochi ahụhụ, dị ka maka njikwa ijiji na akọrọ na-anaghị eguzogide.[55] A na-ede Malathion dị ka ọgwụ ogbugbu maka ojiji obibi, yana oke kachasị nke 2,800 pg/m3.
Oke mkpokọta mkpokọta nke Σ3OPPs (gas + ihe ndị dị n'ikuku) dị n'ikuku bụ 77,000 pg/m3 (60,000–200,000 pg/m3 dabere na uru Koa EPISuite). Oke mkpokọta OPP nke ikuku dị ala (DF 11–24%) karịa oke mkpokọta OCP (DF 0–50%), nke kachasị bụrụ n'ihi ntachi obi ka ukwuu nke OCP [85].
Ọnụọgụ diazinon na malathion akọọrọ ebe a dị elu karịa nke a tụrụ ihe dị ka afọ 20 gara aga n'ezinụlọ ndị nwere ọnọdụ akụ na ụba dị ala na South Texas na Boston (ebe a kọrọ naanị diazinon) [26, 78]. Ọnụọgụ diazinon anyị tụrụ dị ala karịa nke akọọrọ na nnyocha nke ezinụlọ ndị nwere ọnọdụ akụ na ụba dị ala na nke etiti na New York na Northern California (anyị enweghị ike ịchọta akụkọ ndị ọhụrụ na akwụkwọ ndị a) [76, 77].
PYRs bụ ọgwụ nje a na-ejikarị eme ihe maka igbochi ahụhụ n'ọtụtụ mba, mana ọ bụ naanị nnyocha ole na ole atụlela ọnụọgụ ha n'ikuku dị n'ime ụlọ [86, 87]. Nke a bụ nke mbụ a kọrọ akụkọ gbasara mkpokọta PYR n'ime ụlọ na Kanada.
N'oge usoro ihe mkpofu, uru kachasị \(\,{\sum }_{8}{PYRs}\) bụ 36,000 pg/m3. Pyrethrin I bụ nke a na-ahụkarị (DF% = 48), yana uru kachasị elu nke 32,000 pg/m3 n'etiti ọgwụ nje niile. A na-edebanye aha Pyrethroid I na Kanada maka njikwa ahụhụ akwa, ọchịcha, ụmụ ahụhụ na-efe efe, na ụmụ ahụhụ anụ ụlọ [55, 88]. Na mgbakwunye, a na-ewere pyrethrin I dị ka ọgwụgwọ mbụ maka pediculosis na Canada [89]. Ebe ọ bụ na ndị bi n'ụlọ mmekọrịta mmadụ na ibe ya na-enwekarị ike ibute ahụhụ akwa na nsị [80, 81], anyị tụrụ anya na njupụta nke pyrethrin I ga-adị elu. Dịka anyị maara, naanị otu nnyocha akọpụtala njupụta nke pyrethrin I n'ikuku dị n'ime ụlọ obibi, ọ dịghịkwa onye kọrọ pyrethrin I n'ụlọ mmekọrịta mmadụ na ibe ya. Njupụta anyị hụrụ dị elu karịa nke akọpụtara n'akwụkwọ [90].
Ngụkọta Allethrin dịkwa elu nke ukwuu, ebe ngụkọta nke abụọ kachasị elu dị na usoro nsị na 16,000 pg/m3, sochiri ya permethrin (ngụkọta kachasị bụ 14,000 pg/m3). A na-ejikarị Allethrin na permethrin eme ihe n'iwu ụlọ obibi. Dịka pyrethrin I, a na-eji permethrin na Kanada agwọ nsị isi.[89] Ngụkọta kachasị elu nke L-cyhalothrin achọpụtara bụ 6,000 pg/m3. Ọ bụ ezie na edeghị aha L-cyhalothrin maka ojiji n'ụlọ na Canada, a kwadoro ya maka ojiji azụmaahịa iji chebe osisi pụọ na ndanda ọkwá nkà.[55, 91]
Oke mkpokọta \({\sum }_{8}{PYRs}\) n'ikuku bụ 740,000 pg/m3 (110,000–270,000 dabere na uru Koa EPISuite). Oke Allethrin na permethrin ebe a (kachasị 406,000 pg/m3 na 14,500 pg/m3, n'otu n'otu) dị elu karịa nke akọpụtara na obere SES n'ime ụlọ nyocha ikuku dị n'ime ụlọ [26, 77, 78]. Agbanyeghị, Wyatt et al. kọrọ ọkwa permethrin dị elu n'ikuku dị n'ime ụlọ nke obere SES na New York City karịa nsonaazụ anyị (ugboro 12 dị elu) [76]. Oke permethrin anyị tụrụ sitere na obere njedebe ruo na kachasị nke 5300 pg/m3.
Ọ bụ ezie na edebanyeghị aha biocides STR maka ojiji n'ụlọ na Kanada, enwere ike iji ha mee ihe n'ụfọdụ ihe owuwu dịka ihe mkpuchi na-eguzogide ebu [75, 93]. Anyị tụrụ obere mkpokọta nkebi particulate site na oke \({\sum }_{3}{STRs}\) nke 1200 pg/m3 na mkpokọta ikuku \({\sum }_{3}{STRs}\) ruo 1300 pg/m3. A tụbeghị mkpokọta mkpokọta STR na ikuku dị n'ime ụlọ na mbụ.
Imidacloprid bụ ọgwụ ahụhụ neonicotinoid edenyere aha na Kanada maka ịchịkwa ụmụ ahụhụ ụmụ ahụhụ nke anụmanụ ụlọ.[55] Oke mkpụkọ imidacloprid n'oge usoro nsị ahụ bụ 930 pg/m3, oke mkpụkọ ikuku n'ozuzu ya bụ 34,000 pg/m3.
A na-edeba aha propiconazole fungicidal na Kanada maka iji ya dị ka ihe nchekwa osisi n'ihe owuwu ụlọ.[55] Oke kachasị anyị tụrụ n'oge usoro ihe ndị a bụ 1100 pg/m3, a na-eme atụmatụ na oke kachasị dị na ikuku nkịtị bụ 2200 pg/m3.
Pendimethalin bụ ọgwụ nje dinitroaniline nke nwere oke mkpokọta nke 4400 pg/m3 na oke mkpokọta ikuku nke 9100 pg/m3. Pendimethalin edeghị aha maka ojiji obibi na Kanada, mana otu ihe kpatara ya nwere ike ịbụ iji ụtaba, dịka ekwuru n'okpuru.
Ọtụtụ ọgwụ nje jikọtara onwe ha (Tebụl S10). Dịka a tụrụ anya ya, p,p′-DDT na p,p′-DDE nwere njikọ dị mkpa n'ihi na p,p′-DDE bụ metabolite nke p,p′-DDT. N'otu aka ahụ, endosulfan I na endosulfan II nwekwara njikọ dị mkpa n'ihi na ha bụ diastereoisomers abụọ na-eme ọnụ na endosulfan teknụzụ. Oke nke diastereoisomers abụọ ahụ (endosulfan I:endosulfan II) dị iche site na 2:1 ruo 7:3 dabere na ngwakọta teknụzụ [94]. N'ọmụmụ ihe anyị, oke ahụ sitere na 1:1 ruo 2:1.
Anyị mechara chọọ ihe ndị nwere ike igosi ojiji nke ọgwụ ahụhụ na ojiji ọtụtụ ọgwụ ahụhụ n'otu ngwaahịa ọgwụ ahụhụ (lee atụmatụ ebe a na-agbaze na Foto S4). Dịka ọmụmaatụ, ihe ndị a nwere ike ime n'ihi na enwere ike ijikọta ihe ndị dị na ya na ọgwụ ahụhụ ndị ọzọ nwere ụdị ọrụ dị iche iche, dị ka ngwakọta nke pyriproxyfen na tetramethrin. N'ebe a, anyị hụrụ njikọ (p < 0.01) na ihe ndị a na-eme n'otu oge (6 nkeji) nke ọgwụ ahụhụ ndị a (Foto S4 na Tebụl S10), kwekọrọ na usoro ha jikọtara ọnụ [75]. A hụrụ njikọ dị mkpa (p < 0.01) na ihe ndị a na-eme n'otu oge n'etiti OCPs dị ka p,p′-DDT na lindane (5 nkeji) na heptachlor (6 nkeji), na-egosi na ejiri ha mee ihe ruo oge ụfọdụ ma ọ bụ tinye ha ọnụ tupu e tinye mmachi ahụ. Ahụghị ọnụnọ nke OFPs, ewezuga diazinon na malathion, nke achọpụtara na nkeji abụọ.
Enwere ike ịkọwa oke mmụba nke ihe na-eme n'otu oge (nkeji 8) dị n'etiti pyriproxyfen, imidacloprid na permethrin site na iji ọgwụ nje atọ a na-arụ ọrụ na ngwaahịa ọgwụ ahụhụ maka njikwa akọrọ, ikpuru na fleas na nkịta [95]. Na mgbakwunye, a hụkwara ọnụego imidacloprid na L-cypermethrin (nkeji 4), propargyltrine (nkeji 4) na pyrethrin I (nkeji 9). Dịka anyị maara, enweghị akụkọ ebipụtara na-egosi na imidacloprid na L-cypermethrin, propargyltrine na pyrethrin I na-eme na Kanada. Agbanyeghị, ọgwụ nje edenyere aha na mba ndị ọzọ nwere ngwakọta nke imidacloprid na L-cypermethrin na propargyltrine [96, 97]. Ọzọkwa, anyị amaghị maka ngwaahịa ọ bụla nwere ngwakọta nke pyrethrin I na imidacloprid. Ojiji nke ọgwụ ahụhụ abụọ a nwere ike ịkọwa ihe na-eme n'otu oge ahụ, ebe ọ bụ na a na-eji ha abụọ achịkwa ahụhụ akwa, nke a na-ahụkarị n'ụlọ mmekọrịta mmadụ na ibe ya [86, 98]. Anyị chọpụtara na permethrin na pyrethrin I (16 unit) nwere njikọ dị ukwuu (p < 0.01) ma nwee ọnụọgụgụ kachasị elu nke ihe na-eme n'otu oge, na-egosi na ejiri ha ọnụ; nke a bụkwa eziokwu maka pyrethrin I na allethrin (7 unit, p < 0.05), ebe permethrin na allethrin nwere njikọ dị ala (5 unit, p < 0.05) [75]. Pendimethalin, permethrin na thiophanate-methyl, nke a na-eji na ihe ọkụkụ ụtaba, gosikwara njikọ na ihe na-eme n'otu oge na nkeji itoolu. A hụrụ njikọ ndị ọzọ na ihe na-eme n'etiti ọgwụ ahụhụ nke akọpụtaghị ihe ndị na-eme n'otu oge, dị ka permethrin na STRs (ya bụ, azoxystrobin, fluoxastrobin, na trifloxystrobin).
Ịkọ na nhazi ụtaba na-adabere nke ukwuu na ọgwụ nje. Ọkwa ọgwụ nje na ụtaba na-ebelata n'oge owuwe ihe ubi, ọgwụgwọ, na mmepụta ngwaahịa ikpeazụ. Agbanyeghị, ihe fọdụrụ na ọgwụ nje ka dị n'akwụkwọ ụtaba.[99] Na mgbakwunye, enwere ike iji ọgwụ nje gwọọ akwụkwọ ụtaba mgbe owuwe ihe ubi gasịrị.[100] N'ihi ya, achọpụtala ọgwụ nje na akwụkwọ ụtaba na anwụrụ ọkụ.
Na Ontario, ihe karịrị ọkara nke ụlọ obibi ọha na eze iri na abụọ kachasị ukwuu enweghị iwu na-anaghị ese anwụrụ, nke na-etinye ndị bi n'ime ha n'ihe ize ndụ nke ikpughe anwụrụ ọkụ ejiri aka abụọ mee.[101] Ụlọ obibi ọha na eze nke MURB dị na nnyocha anyị enweghị iwu na-anaghị ese anwụrụ. Anyị gbara ndị bi ebe ahụ ajụjụ iji nweta ozi gbasara àgwà ise anwụrụ ha ma mee nyocha ụlọ n'oge nleta ụlọ iji chọpụta ihe ịrịba ama nke ise anwụrụ.[59, 64] N'oge oyi nke afọ 2017, 30% nke ndị bi ebe ahụ (14 n'ime 46) sere anwụrụ.
Oge ozi: Feb-06-2025