Ọgwụ ụmụ ahụhụ-ụgbụ anwụnta a na-agwọ bụ atụmatụ bara uru maka ịchịkwa ọrịa ịba na ekwesịrị iji ọgwụ ahụhụ na-agwọ ya ma tụfuo ya mgbe niile. Nke a pụtara na ụgbụ anwụnta na-agwọ ụmụ ahụhụ bụ ụzọ dị irè nke ukwuu n'ebe ndị ọrịa ịba na-agbasa. Dị ka akụkọ Òtù Ahụ Ike Ụwa nke 2020 kwuru, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara nke ndị bi n'ụwa nọ n'ihe ize ndụ nke ịba, na ọtụtụ ikpe na ọnwụ na-eme na ndịda Sahara Africa, gụnyere Etiopia. Agbanyeghị, a kọkwara ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke ikpe na ọnwụ na mpaghara WHO dị ka South-East Asia, Eastern Mediterranean, Western Pacific na America.
Ọrịa ịba bụ ọrịa na-efe efe nke na-eyi ndụ egwu nke nje nje na-ebute mmadụ site n'ata anwụnta Anopheles bu ọrịa. Ihe iyi egwu a na-adịgide adịgide na-egosipụta mkpa ọ dị ngwa ngwa maka mbọ ahụike ọha na eze na-aga n'ihu iji luso ọrịa a ọgụ.
Nnyocha e mere egosiwo na iji ITN nwere ike ibelata ọnụ ọgụgụ nke ịba, na atụmatụ sitere na 45% ruo 50%.
Agbanyeghị, mmụba nke ịta ahụhụ n'èzí na-emepụta ihe ịma aka ndị nwere ike imebi ịdị irè nke iji ITN kwesịrị ekwesị. Ịgwa ịta ahụhụ n'èzí dị oke mkpa iji belata mgbasa ọrịa ịba na imeziwanye nsonaazụ ahụike ọha. Mgbanwe omume a nwere ike ịbụ nzaghachi nye nrụgide nhọrọ nke ITN na-ebute, bụ nke na-elekwasị anya na gburugburu ime ụlọ. Ya mere, mmụba na-ata anwụnta n'èzí na-akọwapụta ikike mbufe ịba n'èzí, na-akọwapụta mkpa ọ dị maka njikwa vector n'èzí ezubere iche. Ya mere, ọtụtụ mba ịba na-enwe atumatu na-akwado iji ITN zuru ụwa ọnụ iji chịkwaa ahụhụ ụmụ ahụhụ n'èzí, ma ọnụ ọgụgụ nke ndị bi na-ehi ụra n'okpuru ụgbụ anwụnta na Sub Saharan Africa bụ 55% na 2015. 5,24
Anyị mere ọmụmụ ihe gbasara mpaghara iji chọpụta ojiji nke ụgbụ anwụnta na-agwọ ụmụ ahụhụ na ihe jikọrọ ya na Ọgọst-September 2021.
Emere ọmụmụ ihe a na mpaghara Pawi, otu n'ime mpaghara asaa dị na Metekel County na Benishangul-Gumuz steeti. Pawi district dị na Benishangul-Gumuz State, kilomita 550 na ndịda ọdịda anyanwụ Addis Ababa na 420km n'ebe ugwu ọwụwa anyanwụ Assosa.
Ihe atụ maka ọmụmụ ihe a gụnyere onye isi ezinụlọ ma ọ bụ onye ọ bụla nọ n'ezinụlọ dị afọ 18 ma ọ bụ karịa nke birila n'ezinụlọ ma ọ dịkarịa ala ọnwa 6.
Ndị na-aza ajụjụ bụ ndị na-arịa ọrịa siri ike ma ọ bụ nke siri ike na enweghị ike ịkparịta ụka n'oge oge nchịkọta data, ewepụrụ na nlele ahụ.
Ngwa: A na-anakọta data site na iji akwụkwọ ajụjụ onye gbara ajụjụ ọnụ na ndepụta nlele emepụtara dabere na ọmụmụ ebipụta dị mkpa nwere mgbanwe ụfọdụ31. Ajuju nyocha ahụ nwere ngalaba ise: njirimara mmekọrịta mmadụ na ibe ya, ojiji na ihe ọmụma nke ICH, nhazi ezinụlọ na nha ya, yana ụdị mmadụ/omume omume, emebere iji nakọta ozi bụ isi gbasara ndị sonyere. Ndepụta ndenye ahụ nwere akụrụngwa iji gbaa gburugburu nlebanya ndị emere. Edebere ya na ajụjụ ụlọ ọ bụla ka ndị ọrụ ubi wee lelee ihe ha chọpụtara n'akwụsịghị ajụjụ ọnụ ahụ. Dịka nkwupụta ụkpụrụ omume, anyị kwuru na ọmụmụ ihe anyị gụnyere ndị sonyere mmadụ na ọmụmụ ihe gbasara ndị sonyere mmadụ kwesịrị ịdị na nkwupụta nke Helsinki. Ya mere, Board Review Institutional Review nke College of Medicine and Health Sciences, Bahir Dar University kwadoro usoro niile gụnyere nkọwa ọ bụla dị mkpa e mere n'ụzọ kwekọrọ na ụkpụrụ na ụkpụrụ dị mkpa ma nweta nkwenye sitere n'aka ndị niile sonyere.
Iji hụ na ịdị mma data dị na ọmụmụ ihe anyị, anyị mebere ọtụtụ atụmatụ isi. Nke mbụ, a zụrụ ndị na-anakọta data nke ọma ka ha ghọta ebumnobi nke ọmụmụ ihe na ọdịnaya nke ajụjụ ọnụ iji belata mmejọ. Tupu mmejuputa atumatu zuru oke, anyị nwalere akwụkwọ ajụjụ iji chọpụta ma dozie nsogbu ọ bụla. Usoro nchịkọta data ahaziri ahazi iji hụ na ọ na-agbanwe agbanwe, wee guzobe usoro nleba anya mgbe niile iji lekọta ndị ọrụ ubi ma hụ na agbasoro ụkpụrụ. Agụnyere nlele izi ezi n'akwụkwọ ajụjụ ahụ iji jikwaa usoro nzaghachi ezi uche dị na ya. Ejiri ntinye data ugboro abụọ maka data ọnụọgụ iji belata mperi ntinye, na a na-enyochakwa data anakọtara oge niile iji hụ na izu oke na izi ezi. Na mgbakwunye, anyị hibere usoro nzaghachi maka ndị na-anakọta data iji melite usoro ma hụ na omume ọma, na-enyere aka ịbawanye ntụkwasị obi nke ndị sonyere na ịkwalite ogo nzaghachi.
N'ikpeazụ, a na-eji multivariate logistic regression iji chọpụta ndị na-ebu amụma mgbanwe mgbanwe ma dozie maka covariates. A nwalere ịdị mma nke dabara nke ụdị nkwụghachi azụ logistic ọnụọgụ abụọ site na iji ule Hosmer na Lemeshow. Maka ule ndekọ ọnụ ọgụgụ niile, a na-ahụta uru P <0.05 dị ka ebe nkwụsị maka mkpa ndekọ aha. A tụlere multicollinearity nke mgbanwe ndị nọọrọ onwe ha site na iji ndidi na variance inflation factor (VIF). A na-eji COR, AOR, na 95% oge ntụkwasị obi iji chọpụta ike nke mkpakọrịta dị n'etiti ụdị nke onwe na ọnụọgụ abụọ dabere.
Mmata maka iji ụgbụ anwụnta na-agwọ ụmụ ahụhụ na Parweredas, mpaghara Benishangul-Gumuz, northwest Ethiopia.
Ụgbụ anwụnta a na-agwọ ahụhụ abụrụla ihe dị mkpa maka igbochi ịba n'ebe ndị ọrịa na-efe efe dị ka Pawi County. N'agbanyeghị mgbalị siri ike nke Federal Ministry of Health of Ethiopia n'ịkwalite iji ụgbụ anwụnta na-agwọ ụmụ ahụhụ, ihe mgbochi na-egbochi iji ha eme ihe n'ọtụtụ ebe.
N'akụkụ ụfọdụ, enwere ike inwe nghọtahie ma ọ bụ iguzogide iji ụgbụ a na-agwọ ụmụ ahụhụ, na-eduga n'ọnụ ọgụgụ dị ala. Mpaghara ụfọdụ nwere ike iche ihe ịma aka dị iche iche dị ka esemokwu, mgbapụ ma ọ bụ oke ịda ogbenye nwere ike igbochi ikesa na iji ụgbụ a na-agwọ ahụhụ, dịka mpaghara Benishangul-Gumuz-Metekel.
Ọdịiche a nwere ike ịbụ n'ihi ọtụtụ ihe, gụnyere oge etiti oge n'etiti ọmụmụ ihe (na nkezi, afọ isii), ọdịiche dị na mmata na mmụta gbasara mgbochi ịba, na ọdịiche mpaghara na ọrụ nkwado. Iji ITN na-adịkarị elu na mpaghara nwere agụmakwụkwọ dị mma yana akụrụngwa ahụike ka mma. Na mgbakwunye, ọdịnala ọdịnala na nkwenkwe mpaghara nwere ike imetụta nnabata nke ụgbụ akwa. Ebe ọ bụ na e mere ọmụmụ ihe a na mpaghara ịba-ndemic nwere akụrụngwa ahụike ka mma yana nkesa ITN, ịnweta na ịnweta ụgbụ akwa nwere ike ịdị elu ma e jiri ya tụnyere ebe a na-eji ya eme ihe.
Njikọ dị n'etiti afọ na iji ITN nwere ike ịbụ n'ihi ọtụtụ ihe: ndị na-eto eto na-ejikarị ITN eme ihe n'ihi na ha na-eche na ha na-ahụ maka ahụike ụmụ ha. Na mgbakwunye, mkpọsa ahụike n'oge na-adịbeghị anya agbadoro anya nke ọma n'ọgbọ ndị na-eto eto, na-eme ka a mara maka mgbochi ịba. Mmetụta mmekọrịta mmadụ na ibe ya, gụnyere ndị ọgbọ na omume obodo, nwekwara ike ịrụ ọrụ, ebe ndị na-eto eto na-anabatakarị ndụmọdụ ahụike ọhụrụ.
Na mgbakwunye, ha na-enwekarị ohere ịnweta akụrụngwa ma na-adịkarị njikere ịmalite omume na teknụzụ ọhụrụ, na-eme ka o yikarịrị ka ha ga-eji IPO na-aga n'ihu.
Nke a nwere ike ịbụ n'ihi na ejikọtara agụmakwụkwọ na ọtụtụ ihe jikọrọ ya. Ndị nwere ọkwa mmụta dị elu na-enwekarị ohere ịnweta ozi na nghọta ka ukwuu banyere mkpa ITN dị maka igbochi ịba. Ha na-enwekarị ọkwa mmụta ahụike dị elu, na-enye ha ohere ịkọwa ozi ahụike nke ọma ma soro ndị na-ahụ maka nlekọta ahụike na-akpakọrịta. Na mgbakwunye, agụmakwụkwọ na-ejikọkarị ya na ọnọdụ mmekọrịta ọha na eze ka mma, nke na-enye ndị mmadụ ihe onwunwe iji nweta na idobe ITN. Ndị gụrụ akwụkwọ nwekwara ike ịgbagha nkwenkwe ọdịnala, na-anabata teknụzụ ahụike ọhụrụ, na itinye aka na omume ahụike dị mma, si otú ahụ na-emetụta nke ọma iji ITN site n'aka ndị ọgbọ ha.
Oge nzipu: Mar-12-2025