Ndị mmadụ ga-eme ihe dị iche iche iji zere ịta anwụnta. Ha na-agba nsị ehi, mkpo aki oyibo, ma ọ bụ kọfị ọkụ. Ha na-aṅụ gin na tonics. Ha na-eri unere. Ha na-afụ onwe ha n'ọnụ ma ọ bụ na-ete onwe ha n'ime ihe ọṅụṅụ kloovu/mmanya. Ha na-ejikwa Bounce asa onwe ha. "Ị maara, ákwà ndị ahụ na-esi ísì ọma ị na-etinye n'ime igwe nkụ," ka Immo Hansen, PhD, prọfesọ na Institute of Applied Biosciences na Mahadum Steeti New Mexico kwuru.
A nwalebeghị ụzọ ọ bụla a iji mara ma ọ na-achụpụ anwụnta n'ezie. Mana nke ahụ egbochighị ndị mmadụ ịnwale ha, dịka nnyocha Hansen na onye ọrụ ibe ya Stacy Rodriguez, onye na-arụ ụlọ nyocha Hansen na Mahadum Steeti New Mexico, si kwuo n'oge ọkọchị a. Stacy Rodriguez na-amụ ụzọ isi gbochie ọrịa ndị anwụnta na-ebute. Ya na ndị ọrụ ibe ya gbara ajụjụ ọnụ gbasara mmadụ 5,000 gbasara otu ha si echebe onwe ha pụọ na nta anwụnta. Ọtụtụ mmadụ na-eji ọgwụ mgbochi anwụnta ọdịnala.
Ndị nchọpụta ahụ wee jụọ ha gbasara ọgwụgwọ ọdịnala n'ụlọ. Ọ bụ ebe ahụ ka akwụkwọ nsị ehi na akwụkwọ nkụ na-abata. N'ajụjụ ọnụ ha, Hansen na Rodriguez kesara ụfọdụ azịza ha natara. E bipụtara akwụkwọ ha n'akwụkwọ akụkọ PeerJ nke ndị ọgbọ nyochachara.
E wezụga ọgwụgwọ ọdịnala na nchebe ọdịnala, e nwere ụzọ ndị ọzọ a nwapụtara iji chebe onwe gị pụọ na anwụnta na ọrịa ndị ha na-ebu. NPR gwara ndị nchọpụta okwu, ọtụtụ n'ime ha na-anọ ogologo oge n'ime oke ọhịa, apịtị, na ebe okpomọkụ jupụtara na anwụnta.
A gosila na ngwaahịa ndị nwere DEET dị mma ma dịkwa irè. DEET bụ mkpọbiri maka kemịkalụ N,N-diethyl-meta-toluamide, nke bụ ihe na-arụ ọrụ n'ọtụtụ ọgwụ mgbochi ụmụ ahụhụ. Akwụkwọ nke afọ 2015 e bipụtara na Journal of Insect Science lere anya na irè nke ọgwụ nje dị iche iche a na-ere n'ahịa wee chọpụta na ngwaahịa ndị nwere DEET dị irè ma na-adịte aka. Rodriguez na Hansen bụ ndị dere ọmụmụ ihe nke afọ 2015, nke ha megharịrị na akwụkwọ nke afọ 2017 n'otu akwụkwọ akụkọ ahụ.
DEET rutere n'ụlọ ahịa na 1957. E nwere nchegbu mbụ gbasara nchekwa ya, ụfọdụ na-atụ aro na ọ nwere ike ibute nsogbu akwara ozi. Agbanyeghị, nyocha ndị ọhụrụ, dịka ọmụmụ nke June 2014 nke e bipụtara na akwụkwọ akụkọ Parasites and Vectors, na-ekwu na "nnwale anụmanụ, ọmụmụ ihe nlele, na nnwale ndị metụtara ọgwụgwọ ahụghị ihe akaebe ọ bụla nke mmetụta ọjọọ dị njọ metụtara ojiji DEET akwadoro."
Ọ bụghị naanị DEET bụ ngwa ọgụ. Ngwaahịa ndị nwere ihe ndị dị na ya bụ picaridin na IR 3535 dịkwa irè, ka Dr. Dan Strickman nke Bill & Melinda Gates Foundation (onye nkwado NPR) na onye dere akwụkwọ Preventing Insect Bites, Stoings, and Disease kwuru.
Ụlọ Ọrụ Maka Nchịkwa na Mgbochi Ọrịa na-akọ na ọgwụ mgbochi nwere ihe ọ bụla n'ime ihe ndị a na-arụ ọrụ dị mma ma dịkwa irè. A na-eji ọgwụ mgbochi ndị a eme ihe n'ọtụtụ ebe n'ụwa niile.
"Picaridindị irè karịaDEETo yiri ka ọ na-achụpụ anwụnta,” ka o kwuru. Mgbe ndị mmadụ na-eji DEET, anwụnta nwere ike ịdakwasị ha mana ha agaghị ata ha. Mgbe ha na-eji ngwaahịa nwere picaridin, anwụnta anaghị enwe ike ịdakwasị ha. Strickman kwuru na ihe ndị na-egbochi anwụnta nwere IR 3535 anaghị arụ ọrụ nke ọma, mana ha enweghị isi siri ike nke ngwaahịa ndị ọzọ.
E nwekwara mmanụ petrolatum lemon eucalyptus (PMD), mmanụ sitere n'okike sitere na akwụkwọ na alaka osisi eucalyptus na-esi ísì lemon, nke CDC na-akwadokwa. PMD bụ ihe mejupụtara mmanụ ahụ nke na-achụpụ ụmụ ahụhụ. Ndị nchọpụta na Mahadum Steeti New Mexico chọpụtara na ngwaahịa nwere mmanụ lemon eucalyptus dị irè dịka nke nwere DEET, mmetụta ya na-adịkwa ogologo oge. "Ụfọdụ ndị mmadụ nwere ihere gbasara iji kemịkalụ eme ihe n'akpụkpọ ahụ ha. Ha na-ahọrọ ngwaahịa ndị sitere n'okike karịa," Rodriguez na-ekwu.
N'afọ 2015, e mere nchọpụta dị ịtụnanya: Isi Bombshell nke Victoria's Secret dị irè n'igbochi anwụnta. Hansen na Rodriguez kwuru na ha tinyere ya na ngwaahịa nnwale ha dị ka njikwa dị mma n'ihi na ha chere na isi okooko ya ga-adọta anwụnta. Ọ pụtara na anwụnta kpọrọ isi ahụ asị.
Nnyocha ọhụrụ ha mere, nke afọ 2017, nyekwara ihe ijuanya. Ngwaahịa a, nke a na-akpọ Off Clip-On, na-arapara n'uwe ma nwee metofluthrin na-egbochi ụmụ ahụhụ, nke CDC na-akwadokwa. Emebere ngwaọrụ a maka ndị nọdụrụ n'otu ebe, dịka ndị nne na nna na-ekiri egwuregwu bọọlụ dị nro. Onye na-eyi ihe mkpuchi ihu na-agbanye obere fan batrị nke na-efesa obere igwe ojii nke na-egbochi nje n'ikuku gburugburu onye yi ya. "Ọ na-arụ ọrụ n'ezie," Hansen kwuru, na-agbakwụnye na ọ dị irè n'ịchụpụ ụmụ ahụhụ dị ka DEET ma ọ bụ mmanụ lemon eucalyptus.
Ọ bụghị ngwaahịa niile na-emezu ihe ha kwere ná nkwa. Nnyocha e mere n'afọ 2015 gosiri na ihe ndị a na-etinye na vitamin B1 adịghị arụ ọrụ nke ọma n'igbochi anwụnta. Nnyocha e mere n'afọ 2017 gụnyere kandụl citronella n'ime ngwaahịa ndị na-anaghị achụpụ anwụnta.
Nnyocha ndị e mere n'oge na-adịbeghị anya egosila na ihe a na-akpọ mgbaaka na eriri aka anaghị achụpụ anwụnta. Ngwaahịa ndị a nwere ọtụtụ mmanụ dị iche iche, gụnyere citronella na lemongrass.
“Atala m anwụnta n'aka m nwalere,” ka Rodriguez kwuru. “Ha na-akpọsa aka na bandeeji ndị a dị ka ihe nchebe megide Zika [nje virus nke anwụnta na-ebute nke nwere ike ibute nnukwu nkwarụ ọmụmụ n'ime ụmụ nwanyị dị ime], mana aka ndị a anaghị arụ ọrụ nke ọma.”
Ngwaọrụ ultrasonic, nke na-ewepụta ụda ndị mmadụ na-anaghị anụ mana ndị na-ere ahịa na-ekwu na anwụnta kpọrọ asị, anaghịkwa arụ ọrụ. “Ngwaọrụ sonic anyị nwalere enweghị mmetụta ọ bụla,” ka Hansen kwuru. “Anyị anwalela ngwaọrụ ndị ọzọ mbụ. Ha adịghị arụ ọrụ nke ọma. Enweghị ihe akaebe sayensị na-egosi na ụda na-achụ anwụnta.
Ndị ọkachamara na-ekwu na ọ bụ ihe amamihe dị na ya ịgbaso ntuziaka ndị nrụpụta. Ọ bụrụ na ndị mmadụ ga-anọ n'èzí ruo otu awa ma ọ bụ abụọ, ha kwesịrị iji ngwaahịa nwere obere mkpokọta DEET (akara ahụ na-ekwu ihe dị ka pasent 10) maka nchekwa. Dr. Jorge Rey, onye isi oche nke Florida Medical Entomology Laboratory na Vero Beach, kwuru na ọ bụrụ na ndị mmadụ ga-anọ n'ime ọhịa, oke ọhịa, ma ọ bụ apịtị, ha kwesịrị iji nnukwu mkpokọta DEET - pasent 20 ruo pasent 25 - ma gbanwee ya ihe dị ka awa anọ ọ bụla. "Ka mmụba ahụ dị elu, otú ahụ ka ọ na-adịte aka," Rey kwuru.
Ọzọkwa, gbasoo ntuziaka nke onye nrụpụtara maka ojiji ọgwụ. "Ọtụtụ mmadụ na-eche na ọ bụrụ na ọ dị mma na obere ego, ọ ka mma karịa na nnukwu ego," ka Dr. William Reisen, prọfesọ emeritus na Mahadum California, Davis School of Veterinary Medicine kwuru. "Ịkwesighi ịsa ahụ na ihe ndị ahụ."
Mgbe Ray banyere n'ebe ndị ahụhụ juru, dịka Everglades National Park nke Florida, iji mee nnyocha, ọ na-eyi ihe nchebe. "Anyị ga-eyi ogologo uwe ogologo na uwe elu aka ogologo," ka o kwuru. "Ọ bụrụ na ọ dị njọ nke ukwuu, anyị ga-etinye okpu nwere ụgbụ n'ihu anyị. Anyị na-adabere n'akụkụ ahụ anyị ndị a na-ekpughe iji chụpụ anwụnta." Nke ahụ nwere ike ịpụta aka, olu, na ihu anyị. Agbanyeghị, ndị ọkachamara na-adụ ọdụ ka a ghara ịgba ya n'ihu gị. Iji zere iwe anya, tinye ọgwụ mgbochi ahụ n'aka gị, wee tee ya n'ihu gị.
Echefula maka ụkwụ gị. Anwụnta nwere mmasị pụrụ iche n'ịcha isi. Ọtụtụ anwụnta, ọkachasị anwụnta Aedes nke na-ebu nje Zika, na-enwe mmasị n'isi ụkwụ.
Rodriguez kwuru, sị, “Iyi akpụkpọ ụkwụ abụghị ihe dị mma.” Akpụkpọ ụkwụ na sọks dị mkpa, itinye uwe ogologo ọkpa n'ime sọks ma ọ bụ akpụkpọ ụkwụ ga-enyere aka igbochi anwụnta ịbanye n'uwe gị. N'ebe anwụnta na-efe efe, ọ na-eyi ogologo ọkpa, ọ bụghịkwa uwe ogologo ọkpa yoga. “Spandex na-adị mfe maka anwụnta. Ha na-ata ya. Ana m eyi uwe ogologo ọkpa na uwe ogologo aka ma na-eyi DEET.”
Strickman kwuru na anwụnta nwere ike ịta n'oge ọ bụla n'ụbọchị, mana anwụnta Aedes aegypti nke na-ebu nje Zika na-ahọrọ oge ụtụtụ na mgbede. Ọ bụrụ na o kwere mee, nọrọ n'ime ụlọ ma jiri windo ma ọ bụ ntụ oyi kpuchie ya n'oge ndị a.
Ebe ọ bụ na anwụnta ndị a na-amụ nwa n'ime mmiri kwụ ọtọ n'ime ihe dịka ite okooko osisi, taya ochie, bọket na ite mkpofu, ndị mmadụ kwesịrị iwepụ ebe ọ bụla mmiri kwụ ọtọ gbara ha gburugburu. "Ọdọ mmiri igwu mmiri dị mma ma ọ bụrụhaala na a hapụghị ha," Ray kwuru. Kemịkalụ e ji eme ka ọdọ mmiri dị mma nwekwara ike ịchụpụ anwụnta. A chọrọ nlezianya anya iji chọta ebe niile anwụnta nwere ike ịmụ nwa. "Ahụla m anwụnta ka ha na-amụ nwa n'ime ihe nkiri mmiri dị nso na sink ma ọ bụ n'ala iko nke ndị mmadụ ji asa ezé ha," Strickman kwuru. Ịsacha ebe mmiri kwụ ọtọ nwere ike ibelata ọnụọgụ anwụnta nke ukwuu.
Ka ọtụtụ mmadụ na-ehicha ihe ndị a dị mkpa, otú ahụ ka anwụnta ga-adị obere. "O nwere ike ọ gaghị ezu oke, mana ọnụọgụ anwụnta ga-ebelata nke ukwuu," Strickman kwuru.
Hansen kwuru na ụlọ nyocha ya na-arụ ọrụ na teknụzụ iji mee ka anwụnta nwoke ghara ịmịcha ahụ site na iji radieshon wee hapụ ha n'ime gburugburu ebe obibi. Anwụnta nwoke na-ejikọta nwanyị, nwanyị na-amụkwa àkwá, mana àkwá anaghị apụta. Teknụzụ a ga-elekwasị anya na ụdị ụfọdụ, dịka anwụnta Aedes aegypti, nke na-agbasa Zika, ahụ ọkụ dengue na ọrịa ndị ọzọ.
Otu ndị ọkà mmụta sayensị Massachusetts na-arụ ọrụ na ọgwụ anwụnta nke ga-anọ n'akpụkpọ ahụ ma na-adịru ọtụtụ awa ma ọ bụ ọbụna ụbọchị, ka Dr. Abrar Karan, dọkịta na Brigham and Women's Hospital kwuru. Ọ bụ otu n'ime ndị mepụtara Hour72+, ọgwụ mgbochi nke o kwuru na ọ naghị abanye n'akpụkpọ ahụ ma ọ bụ banye n'ọbara, mana ọ na-eme ka ọ ghara ịdị irè naanị site na mwụfu sitere n'okike nke akpụkpọ ahụ.
N'afọ a, Hour72+ meriri ihe nrite Dubilier dị ukwuu nke ruru $75,000 na asọmpi mmalite ụlọ akwụkwọ Harvard Business School kwa afọ. Karan na-eme atụmatụ ime nnwale ọzọ nke ihe nlereanya ahụ, nke na-adịghị adị n'ahịa, iji hụ ogologo oge ọ ga-arụ ọrụ nke ọma.
Oge ozi: Maachị-17-2025