Kedụ ọnọdụ na atụmanya azụmaahịa ọrụ ugbo n'etiti mba China na mba LAC?

I. Nkọwa nke azụmaahịa ọrụ ugbo n'etiti mba China na mba LAC kemgbe ha banyere na WTO

Site na 2001 ruo 2023, mkpokọta ọnụọgụ azụmaahịa nke ngwaahịa ugbo n'etiti mba China na LAC gosiri mmụba na-aga n'ihu, site na ijeri dọla US 2.58 ruo ijeri dọla US 81.03, yana nkezi ọnụego uto kwa afọ nke 17.0%. N'ime ha, uru nke mbubata mụbara site na ijeri dọla US 2.40 ruo ijeri dọla US 77.63, mmụba nke ugboro 31; Mbupu mụbara okpukpu 19 site na nde dọla $170 ruo ijeri dọla $3.40. Mba anyị nọ n'ọnọdụ ụkọ na azụmaahịa ngwaahịa ugbo na mba Latin America, ụkọ ahụ ka na-abawanye. Ahịa oriri ngwaahịa ugbo buru ibu na mba anyị enyela nnukwu ohere maka mmepe ọrụ ugbo na Latin America. N'afọ ndị na-adịbeghị anya, ọtụtụ ngwaahịa ugbo dị elu sitere na Latin America, dị ka cherị Chile na oporo ọcha Ecuador, abatala n'ahịa anyị.

N'ozuzu, òkè mba Latin America na azụmaahịa ugbo nke China amụbaala nwayọ nwayọ, mana nkesa nke mbubata na mbupụ adịghị mma. Site na 2001 ruo 2023, oke azụmaahịa ugbo nke China na Latin America na azụmaahịa ugbo nke China mụbara site na 9.3% ruo 24.3%. N'ime ha, mbubata ugbo nke China sitere na mba Latin America bụ oke nke mbubata mkpokọta site na 20.3% ruo 33.2%, mbupu ugbo nke China na mba Latin America bụ oke nke mbupu mkpokọta site na 1.1% ruo 3.4%.

2. Àgwà azụmaahịa ọrụ ugbo n'etiti mba China na mba LAC

(1) Ndị mmekọ azụmaahịa lekwasịrị anya nke ọma

Na 2001, Argentina, Brazil na Peru bụ isi mmalite atọ kachasị elu nke ngwaahịa ugbo sitere na Latin America, nke nwere ngụkọta uru mbubata nke ijeri dọla US 2.13, nke ruru 88.8% nke mkpokọta ngwaahịa ugbo sitere na Latin America n'afọ ahụ. Site na mmụba nke mmekorita azụmaahịa ọrụ ugbo na mba Latin America, n'afọ ndị na-adịbeghị anya, Chile agafeela Peru ịghọ isi iyi nke atọ kachasị ukwuu nke mbubata ọrụ ugbo na Latin America, Brazil agafeela Argentina wee bụrụ isi iyi mbụ kachasị ukwuu nke mbubata ọrụ ugbo. Na 2023, mbubata ngwaahịa ọrụ ugbo nke China sitere na Brazil, Argentina na Chile ruru ijeri dọla US 58.93, nke ruru 88.8% nke mkpokọta ngwaahịa ọrụ ugbo sitere na mba Latin America n'afọ ahụ. N'ime ha, China butere ijeri dọla US 58.58 nke ngwaahịa ọrụ ugbo sitere na Brazil, nke ruru 75.1% nke mkpokọta ngwaahịa ọrụ ugbo sitere na mba Latin America, nke ruru 25.0% nke mkpokọta ngwaahịa ọrụ ugbo na China. Ọ bụghị naanị na Brazil bụ isi iyi kachasị ukwuu nke mbubata ihe ubi na Latin America, kamakwa ọ bụ isi iyi kachasị ukwuu nke mbubata ihe ubi n'ụwa.

Na 2001, Cuba, Mexico na Brazil bụ ahịa atọ kachasị elu na China maka mbupụ ugbo gaa mba LAC, ya na mkpokọta uru mbupụ ruru nde dọla US 110, nke ruru pasentị 64.4 nke mkpokọta mbupu ugbo China na mba LAC n'afọ ahụ. Na 2023, Mexico, Chile na Brazil bụ ahịa mbupu ugbo atọ kachasị elu na China gaa mba Latin America, yana mkpokọta uru mbupụ nke ijeri dọla US 2.15, nke ruru pasentị 63.2 nke mkpokọta mbupu ugbo nke afọ ahụ.

(3) Mkpụrụ mmanụ na ngwaahịa anụ ụlọ bụ ihe kachasị na mbubata ngwaahịa, mbubata ọka amụbawokwa nke ukwuu n'afọ ndị na-adịbeghị anya.

China bụ mba kachasị ebubata ngwaahịa ugbo n'ụwa, ọ na-achọkwa nnukwu ihe ndị dị ka soya, anụ ehi na mkpụrụ osisi sitere na mba Latin America. Kemgbe China banyere na WTO, mbubata ngwaahịa ugbo sitere na mba Latin America bụ isi ihe sitere na mkpụrụ mmanụ na ngwaahịa anụ ụlọ, mbubata ọka amụbaala nke ukwuu n'afọ ndị na-adịbeghị anya.

Na 2023, China butere mkpụrụ mmanụ ruru ijeri dọla 42.29 nke US site na mba Latin America, mmụba nke 3.3%, nke ruru pasent 57.1 nke mkpokọta ngwaahịa ugbo sitere na mba Latin America. Mbubata ngwaahịa anụ ụlọ, ngwaahịa mmiri na ọka ruru ijeri dọla 13.67, ijeri dọla 7.15 na ijeri dọla 5.13, n'otu n'otu. N'ime ha, mbubata ngwaahịa ọka ruru ijeri dọla 4.05, mmụba nke ugboro 137,671, ọkachasị n'ihi na e bufere ọka Brazil na China na nlele na ohere maka ndị China ịbanye na nchekwa. Ọnụ ọgụgụ dị ukwuu nke mbubata ọka Brazil edegharịala ụkpụrụ mbubata ọka nke Ukraine na United States chịrị n'oge gara aga.

(4) Mbupụ ihe ndị dị na mmiri na akwụkwọ nri karịsịa

Kemgbe China banyere na WTO, mbupụ ngwaahịa ugbo na mba LAC bụ isi ihe ndị dị n'ime mmiri na akwụkwọ nri, n'afọ ndị na-adịbeghị anya, mbupụ ngwaahịa ọka na mkpụrụ osisi amụbaala nke ukwuu. Na 2023, mbupụ ngwaahịa mmiri na akwụkwọ nri China na mba Latin America bụ ijeri $1.19 na ijeri $6.0 n'otu n'otu, nke ruru 35.0% na 17.6% nke mkpokọta mbupụ ngwaahịa ugbo na mba Latin America, n'otu n'otu.